Выпуск № 11 (59) от 28.11.2025 |
|
|
|---|
|
Сервис будущего: как онлайн-аптеки меняют доставку, цифру и удобство для клиента Kelajak xizmati: onlayn dorixonalar yetkazib berish, raqamlashtirish va mijoz uchun qulaylikni qanday o‘zgartirmoqda |
|
|
|---|
|
Ещё десять лет назад покупка лекарств казалась почти «аналоговой» услугой: очередь в аптеке у дома, бумажный рецепт, наличные в кассе. Сегодня всё чаще лекарство приезжает к клиенту быстрее, чем раньше он успевал доехать до ближайшего квартала. Онлайн-аптеки уже перестали быть экзотикой — они становятся основой нового сервисного стандарта, где доставка, цифровые решения и удобство для клиента не просто «дополнение», а ядро бизнес-модели. Взрывной рост онлайн-аптек: цифры, от которых сложно отмахнуться Глобальный рынок e-pharmacy растёт темпами, о которых традиционные сети могли только мечтать. По оценкам Fortune Business Insights, в 2024 году объём мирового рынка онлайн-аптек достиг примерно 127,95 млрд долларов, а к 2032 году может вырасти до более чем 505 млрд долларов при среднегодовом росте около 18%. Другие аналитики оценивают рынок фарм-e-commerce (включая лекарства и товары для здоровья) в 81,6 млрд долларов в 2022 году с прогнозом до 277,9 млрд долларов к 2030-му и среднегодовым ростом 17,2%. В любом случае тренд очевиден: доля «цифры» в фарме уже не маргинальна — это один из драйверов отрасли. Европейская статистика показывает, что онлайн-аптеки отбирают всё больше оборота у традиционных аптечных залов. В Германии, одном из крупнейших фарм-рынков Европы, объём e-pharmacy в 2024 году оценивается примерно в 4,2 млрд евро, рост за год — около 16%. В отдельных нишах — например, дермокосметика — продажи онлайн растут более чем на 10% в год, тогда как офлайн-аптеки демонстрируют стагнацию или умеренный спад. И это — не только история развитых стран. По данным EFPIA, Северная Америка занимает почти 55% мировых фарм-продаж, Европа — около 23%, но именно цифровые продажи и новые сервисные модели сильнее всего меняют структуру рынка. Узбекистан и регион: рынок дозрел для цифровой революции Узбекистан — один из самых быстрорастущих рынков электронной коммерции в Центральной Азии. По данным KPMG, объём e-commerce в стране в 2022 году достиг примерно 311 млн долларов, что почти в пять раз больше, чем пятью годами ранее. Росту способствуют интернет-проникновение, молодое население и государственная поддержка цифровой экономики. Фармацевтический рынок тоже активно меняется. В 2024 году объём розничных продаж лекарств и БАДов в Узбекистане достиг около 24,8 трлн сумов (порядка 2 млрд долларов), показав рост на 19% в национальной валюте. При этом в упаковках рынок, наоборот, сократился почти на 4,9% — люди покупают меньше, но дороже, а категория БАДов продолжает расти.Это важный сигнал: потребитель становится более избирательным, внимательным к качеству и сервису. И именно здесь онлайн-аптеки могут предложить то, чего пока не хватает традиционным точкам: прозрачность, удобство и персонализированный подход. Новый клиент: impatient, но рациональный Пандемия COVID-19 ускорила цифровизацию в здравоохранении на 5–7 лет. Пациент, привыкший заказывать еду, такси и одежду в смартфоне, не понимает, почему лекарства до сих пор «живут» по другим правилам. Однако интересная деталь: исследования по e-commerce показывают, что после пика ожидания «доставка за 1–2 дня» клиенты стали немного спокойнее. В одном из опросов лишь около 19% покупателей заявили, что 1–2 дня — это обязательный стандарт, тогда как 37% готовы ждать 3–5 дней, а 35% считают допустимым сроком даже неделю. Но здесь есть важное «но»: людям нужна возможность выбора. Идеальный сценарий для онлайн-аптеки будущего — не «мы везём как получится», а «вы сами выбираете, как и когда мы привезём». Что такое онлайн-аптека нового поколения Онлайн-аптека будущего — это уже не просто сайт со списком лекарств. Это целая экосистема, в которой доставка, цифровые сервисы и клиентский опыт связаны в единую цепочку. - Умный каталог и клинически корректный поиск
Страницы «по алфавиту» никто не листает. Клиент ждёт: - быстрый поиск по симптомам, действующему веществу, бренду и даже форме выпуска;
- рекомендации по аналогам (с учётом дозировки, формы и показаний);
- фильтры по странам-производителям, ценовым категориям, наличию сертификатов.
Для фарма это особенно важно: ошибка в подборе — не просто неудобство, а риск для здоровья. В развитых e-pharmacy всё чаще используются алгоритмы, проверяющие ввод клиента на предмет «опасных» комбинаций (например, одновременно в корзине антикоагулянты и НПВС в высоких дозах). - Интеграция с электронными рецептами и врачами
Во многих странах фарм-онлайн стремительно стыкуется с телемедициной: пациент получает электронный рецепт после видеоконсультации, а аптека автоматически подтягивает его в заказ. Это сокращает путь «жалоба — диагноз — лечение — доставка» с недель до часов. Для Узбекистана и стран региона развитие электронной рецептуры и интеграции с медицинскими ИТ-системами может стать переломным моментом. Как только врач, пациент и аптека начнут работать в одной цифровой среде, привычная «маршрутка по аптекам» просто потеряет смысл. - Персонализированные напоминания и графики приёма
Одно из главных «узких мест» терапии — низкая приверженность лечению. По данным разных исследований, до 50% пациентов прекращают принимать препараты раньше срока, даже при хронических заболеваниях. Онлайн-аптека может встроиться в этот процесс: - напоминания о приёме с учётом схемы лечения;
- уведомления о том, что лекарство заканчивается;
- автоматическое формирование повторного заказа на курс.
Это не только повышает продажи, но и даёт сильный социальный эффект: меньше осложнений, госпитализаций, рисков. - Прозрачность и доверие
Онлайн-аптеки сталкиваются с серьёзной проблемой репутации. По данным ежегодного отчёта Торгового представителя США, около 96% из примерно 35 тысяч онлайн-аптек в мире нарушают требования: продают лекарства без лицензий, предлагают фальсификаты или вводят клиентов в заблуждение заявлениями о «сертификации». Это означает, что любая честная онлайн-аптека будущего вынуждена строить сервис на максимальной прозрачности: - чёткий показ лицензий и регистрационных данных;
- открытая информация о поставщиках и каналах закупок;
- заметные проверки подлинности товаров (QR-коды, проверки по базе госорганов);
- ясный возвратный и рекламационный регламент.
Доставка как конкурентное оружие Если раньше «конкуренция сервисов» в фарме сводилась к «аптека ближе к дому», то теперь всё решает последняя миля — как быстро и в каком формате заказ добирается до клиента. Аналитики отмечают несколько ключевых трендов последней мили: сбор и использование данных по доставкам, онлайн-трекеры, экологичные решения, автоматизация и множество вариантов получения заказа. Всё это не только повышает лояльность, но и оптимизирует затраты компании. - Выбор сценария доставки
Онлайн-аптека будущего предлагает не один, а целый набор сценариев: - экспресс-доставка за 30–90 минут в пределах города — для случаев, когда пациенту нужен препарат «здесь и сейчас»;
- доставка в удобный интервал (например, 18:00–20:00) для тех, кто не хочет подстраиваться под курьера;
- пункты самовывоза и аптечные шкафчики (локеры) в ТРЦ, бизнес-центрах, метро;
- отложенная доставка для плановых закупок (БАДы, витамины, средства гигиены) по более низкой цене.
Ключевой принцип: клиент сам управляет временем и форматом, а система логистики подстраивается под его выбор. - Dark-аптеки и единый складской контур
Для того чтобы обеспечить быстрые сроки и высокую доступность ассортимента, многие игроки переходят к модели dark-аптек — закрытых складов без офлайн-зала, заточенных под онлайн-сборку. Это позволяет: - централизовать остатки;
- оптимизировать персонал;
- уменьшить влияние человеческого фактора в приёмке и хранении.
Для сетей с десятками точек один из рабочих сценариев — гибрид: одна или несколько «опорных» аптек работают как dark-центры для онлайн-заказов, остальные точки подключаются к системе перекидки товара между филиалами. - Курьеры, дроны и роботы: фантастика, которая становится нормой
Если сегодня курьер на машине, мотоцикле или самокате — стандарт, то через 5–10 лет нас ждёт гораздо более разнообразная картинка. Крупные игроки e-commerce уже инвестируют миллиарды в дрон-доставку. Стартап Zipline, например, выполнил более 1,3 млн доставок и почти 100 млн миль полётов, специализируясь в том числе на медицинских грузах. По прогнозам PwC, к 2034 году объём дрон-доставок может достигнуть 800 млн заказов в год на сумму около 65 млрд долларов. Аптеки — логичный кандидат для внедрения таких решений: маленький вес посылки, высокая ценность и частые повторные заказы. В мегаполисах дополнительно появляются роботы-курьеры и автоматические тележки, которые могут перемещаться по тротуарам и внутренним территориям жилых комплексов. - Стандарты, заданные гигантами рынка
Когда Amazon объявляет о расширении same-day и next-day доставки на десятки миллионов жителей небольших городов и сёл, инвестируя миллиарды в инфраструктуру, это меняет ожидания клиентов от всех сервисов — в том числе аптечных. Покупателю всё сложнее понять, почему подгузники и шампунь привозят в тот же день, а жизненно важный препарат — через три. Онлайн-аптеки, которые смогут адаптировать подходы лидеров e-commerce к требованиям фармрегулирования, получат серьёзное конкурентное преимущество. Цифровые решения: от удобства к ответственности Сервис будущего — это не только скорость, но и ответственность за здоровье клиента. Здесь цифровые решения играют ключевую роль. - Профиль здоровья вместо «безымянного покупателя»
Каждый заказ — это не просто чек, а часть истории пациента. Онлайн-аптека будущего выстраивает долгосрочный профиль здоровья: - информация о хронических заболеваниях (с согласия клиента);
- список регулярно покупаемых препаратов;
- данные о переносимости, аллергиях, нежелательных реакциях.
Это позволяет системе не только «подсовывать» выгодные предложения, но и вовремя предупредить: «Этот препарат может конфликтовать с тем, что вы уже принимаете. Посоветуйтесь с врачом». - Аналитика и превентивные сервисы
Когда в распоряжении аптеки есть массив обезличенных данных, она может строить прогнозы и сервисы более высокого уровня: - подсказки по сезонным рискам (витамин D зимой, средства от аллергии весной);
- ранние сигналы по росту спроса на определённые препараты (например, при начале эпидемического сезона);
- адаптивные закупки и логистика, чтобы избежать дефицита или, наоборот, неликвидов.
- Обучение клиента — часть сервиса, а не бонус
В эпоху информационного шума людям требуется понятное, структурированное и проверенное знание. Онлайн-аптека будущего — это не только каталог, но и: - краткие, но понятные статьи и карточки о заболеваниях;
- видео- и текстовые инструкции по приёму препаратов;
- интеграция с сервисами проверенной медицинской информации.
Для Узбекистана, где многие клиенты до сих пор доверяют «совету знакомых» больше, чем инструкции в упаковке, правильно выстроенный образовательный блок может стать фактором дифференциации на рынке. Регулирование и безопасность: цифровой сервис не отменяет контроль Чем больше лекарств уходит «в цифру», тем острее встаёт вопрос регулирования. Государства пытаются одновременно: - защитить граждан от фальсификатов и само лечения;
- не задушить новыми требованиями честных игроков рынка;
- стимулировать развитие цифровых сервисов в здравоохранении.
В разных юрисдикциях применяются разные модели: от жёсткого ограничения ассортимента для онлайн-продаж до полной интеграции e-pharmacy в систему госрегистрации и электронных рецептов. Но тренд очевиден: чем прозрачнее и технологичнее онлайн-аптека, тем проще ей выстраивать диалог с регуляторами. Для стран, где фармрынок активно растёт (как в Узбекистане), разумная «цифровая» регуляция может дать двойной эффект: защиту пациентам и понятные правила игры бизнесу. Почему онлайн-аптека — это не только про лекарства Интересно, что самыми быстрорастущими категориями в онлайн-аптеках часто оказываются не «тяжёлые» рецептурные препараты, а парафармация: - витамины и БАДы;
- косметика и дермокосметика;
- товары для мам и детей;
- товары для спорта и ЗОЖ.
Например, в Европе онлайн-продажи дермокосметики растут быстрее, чем фармпрепаратов, помогая e-pharmacy завоевывать аудиторию и маржу. Это логично: парафармация менее зарегулирована, её удобно покупать «про запас», а средний чек при этом может быть выше, чем у типичного рецептурного заказа. Для онлайн-аптек это возможность: - строить более эмоциональный маркетинг;
- тестировать новые форматы подписок и регулярных поставок;
- привлекать клиентов через промо и программы лояльности без риска прямого вмешательства в схему лечения.
Онлайн-аптека будущего: каким будет идеальный сервис для клиента Если собрать все тенденции, можно описать портрет онлайн-аптеки будущего глазами клиента: - «Мне удобно искать»
Я быстро нахожу нужный препарат, вижу аналоги и честно указанные ограничения. Могу задать вопрос фармацевту в чате и получить понятный ответ. - «Мне всё прозрачно»
Я вижу лицензии, происхождение товара, могу проверить упаковку по QR-коду. При необходимости понимаю, куда жаловаться и как вернуть товар. - «Я управляю доставкой, а не она мной»
Мне предлагают несколько сценариев доставки — от «через час» до «на следующей неделе, но дешевле». Я вижу курьера на карте, имею понятные временные интервалы и предсказуемость. - «Сервис помнит обо мне, но не навязывается»
Мне не приходится каждый раз вводить всё заново. Сервис аккуратно напоминает о повторном заказе, но не превращается в спам-машину. - «Меня не подталкивают к самолечению»
Если я пытаюсь заказать потенциально опасные комбинации препаратов или превышаю дозировку, сервис не просто продаёт, а предупреждает и предлагает консультацию специалиста. - «Мне интересно и полезно здесь оставаться»
Я получаю акции на нужные мне категории, доступ к образовательному контенту о здоровье, участие в программе лояльности. Аптека из «точки боли» превращается в партнёра по заботе о себе и близких.
Что нужно сделать игрокам рынка уже сегодня Для фармсетей, дистрибуторов и IT-команд вопрос «нужна ли нам онлайн-аптека» уже не актуален. Актуален другой: успеем ли мы построить сервис, который клиенты будут считать нормой через 3–5 лет? Ключевые шаги: - Создать единый цифровой контур
Интегрировать онлайн-витрину, складской учёт, CRM, колл-центр и логистику, чтобы клиент всегда видел реальные остатки и честные сроки доставки. - Развивать last mile как отдельный продукт
Отказаться от подхода «на чём есть, тем и повезём». Нужны партнёрства с логистическими компаниями, пилоты с локациями самовывоза, постепенный переход к более гибким и быстрым моделям доставки. - Инвестировать в безопасность и комплаенс
Верификация поставщиков, антифрод-системы, прозрачные процедуры по обращению жалоб — всё это не «издержки», а фундамент доверия. - Построить культуру клиентского сервиса
Онлайн-аптека — не только сайт и курьеры, но и люди за чатом, телефоном, упаковкой. Их обучение и стандарты работы определяют, останется ли клиент после первой покупки. - Готовиться к интеграции с цифровым здравоохранением
Электронные рецепты, профили пациента, телемедицина — это не «далёкое будущее», а ближайший этап развития рынка. Те, кто заранее готовит инфраструктуру и партнёрства, окажутся в выигрышном положении.
Онлайн-аптека будущего — это не просто ещё один канал продаж, а новая модель взаимодействия с пациентом. Там, где ещё вчера были очереди и бумажные рецепты, появляется «один клик» и доставка до двери. Там, где аптеке отводилась роль «последнего звена» цепочки, она становится цифровым партнёром по здоровью. Победят те игроки, которые сумеют объединить три вещи: технологичность, логистическую эффективность и человеческое, понятное отношение к клиенту. В итоге сервис будущего — это не про роботов и дроны сами по себе. Это про то, чтобы человек с температурой или хроническим заболеванием получил помощь вовремя, без лишних нервов и с ощущением, что о нём по-настоящему позаботились. |
|
| O‘n yil oldin dori sotib olish deyarli "analog" xizmatga o‘xshardi: uy oldidagi dorixonada navbat, qog‘oz retsept, kassada naqd pul. Bugungi kunda dori-darmonlar mijozga ilgarigiga qaraganda tezroq yetib bormoqda. Onlayn dorixonalar allaqachon g‘ayrioddiy holat bo‘lmay qoldi - ular yetkazib berish, raqamli yechimlar va mijoz uchun qulaylik shunchaki "qo‘shimcha" emas, balki biznes modelining asosi bo‘lgan yangi xizmat ko‘rsatish standartining poydevoriga aylanmoqda. Onlayn dorixonalarning keskin o‘sishi: e’tiborsiz qoldirish qiyin bo‘lgan raqamlar Global e-pharmacy bozori an’anaviy tarmoqlar orzu qilishi mumkin bo‘lgan sur’atlarda o‘sib bormoqda. Fortune Business Insights hisob-kitoblariga ko‘ra, 2024-yilda global onlayn dorixonalar bozori hajmi taxminan 127,95 milliard dollarga yetdi va 2032-yilga kelib o‘rtacha yillik o‘sish taxminan 18 foizni tashkil etgan holda 505 milliard dollardan oshishi mumkin. Boshqa tahlilchilar farm-e-commerce bozorini (shu jumladan dori-darmonlar va sog‘liq uchun tovarlar) 2022-yilda 81,6 milliard dollarga baholab, 2030-yilga kelib 277,9 milliard dollarga yetishi va o‘rtacha yillik o‘sish 17,2 foizni tashkil etishini bashorat qilmoqdalar. Har qanday holatda ham tendensiya aniq: farmdagi "raqamli" ulush endi ahamiyatsiz emas - bu sohaning asosiy harakatlantiruvchi kuchlaridan biridir. Yevropa statistikasi shuni ko‘rsatadiki, onlayn dorixonalar an’anaviy dorixona zallaridan tobora ko‘proq aylanmani tortib olmoqda. Yevropaning eng yirik farmatsevtika bozorlaridan biri bo‘lgan Germaniyada 2024-yilda elektron dorixonalar hajmi taxminan 4,2 milliard yevroga baholanib, yillik o‘sish taxminan 16 foizni tashkil etdi. Ayrim sohalarda, masalan, dermatokosmetikada onlayn sotuvlar yiliga 10 foizdan ko‘proq o‘smoqda, oflayn dorixonalarda esa turg‘unlik yoki o‘rtacha pasayish kuzatilmoqda. Bu faqat rivojlangan mamlakatlar tarixi emas. EFPIA ma’lumotlariga ko‘ra, Shimoliy Amerika jahon farmatsevtika savdosining deyarli 55 foizini, Yevropa esa taxminan 23 foizini egallaydi, ammo aynan raqamli savdo va yangi xizmat ko‘rsatish modellari bozor tuzilishini eng ko‘p o‘zgartirmoqda. O‘zbekiston va mintaqa: bozor raqamli inqilob uchun yetilgan O‘zbekiston Markaziy Osiyodagi eng tez rivojlanayotgan elektron tijorat bozorlaridan biridir. KPMG ma’lumotlariga ko‘ra, 2022-yilda mamlakatda elektron tijorat hajmi taxminan 311 million dollarni tashkil etdi, bu besh yil oldingiga nisbatan deyarli besh baravar ko‘pdir. O‘sishga internetning kirib borishi, yosh aholi va raqamli iqtisodiyotning davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanishi yordam bermoqda. Farmatsevtika bozori ham faol o‘zgarmoqda. 2024-yilda O‘zbekistonda dori vositalari va biologik faol qo‘shimchalarning chakana savdosi hajmi qariyb 24,8 trillion so‘mga (taxminan 2 milliard dollar) yetib, milliy valyutada 19 foizga o‘sdi. Shu bilan birga, qadoqlar bozori, aksincha, deyarli 4,9 foizga qisqardi - odamlar kamroq, lekin qimmatroq narxda xarid qilishmoqda, BFQ toifasi esa o‘sishda davom etmoqda. Bu muhim signal: iste’molchi yanada tanlovli, sifat va xizmatga e’tiborli bo‘lib bormoqda. Aynan shu yerda onlayn dorixonalar an’anaviy nuqtalarga hozircha yetishmayotgan narsalarni taklif qilishi mumkin: shaffoflik, qulaylik va shaxsiy yondashuv. Yangi mijoz: sabrsiz, ammo oqilona COVID-19 pandemiyasi sog‘liqni saqlashni raqamlashtirishni 5-7 yilga tezlashtirdi. Ovqat, taksi va kiyimlarni smartfonda buyurtma qilishga o‘rganib qolgan bemor nima uchun dorilar haligacha boshqa qoidalar bo‘yicha "yashayotgani"ni tushunmaydi. Biroq, qiziqarli tafsilot: elektron tijorat bo‘yicha tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, "1-2 kun ichida yetkazib berish" kutilishi cho‘qqisidan so‘ng mijozlar biroz xotirjam bo‘lishdi. So‘rovnomalardan birida xaridorlarning atigi 19 foizga yaqini 1-2 kun majburiy me’yor ekanligini aytgan bo‘lsa, 37 foizi 3-5 kun kutishga tayyor, 35 foizi esa hatto bir hafta ham maqbul muddat deb hisoblaydi. Ammo bu yerda muhim bir "lekin" bor: odamlarga tanlash imkoniyati kerak. Kelajakdagi onlayn dorixona uchun ideal ssenariy "biz qanday bo‘lsa shunday yetkazib beramiz" emas, balki "biz qanday va qachon yetkazib berishimizni o‘zingiz tanlaysiz" bo‘lishi lozim. Yangi avlod onlayn dorixonasi nima? Kelajakning onlayn dorixonasi endi shunchaki dori-darmonlar ro‘yxatiga ega sayt emas. Bu yetkazib berish, raqamli xizmatlar va mijozlar tajribasi yagona zanjirga bog‘langan butun ekotizimdir. - Aqlli katalog va klinik jihatdan to‘g‘ri qidiruv
Sahifalarni "alifbo bo‘yicha" hech kim varaqlamaydi. Mijoz quyidagilarni kutmoqda: - simptomlar, ta’sir qiluvchi modda, brend va hatto ishlab chiqarish shakli bo‘yicha tezkor qidiruv;
- analoglar bo‘yicha tavsiyalar (dozasi, shakli va ko‘rsatmalarini hisobga olgan holda);
- ishlab chiqaruvchi mamlakatlar, narx toifalari, sertifikatlarning mavjudligi bo‘yicha filtrlar.
Farma uchun bu ayniqsa muhim: tanlashdagi xato shunchaki noqulaylik emas, balki sog‘liq uchun xavf tug‘diradi. Rivojlangan elektron dorixonalarda mijozning "xavfli" kombinatsiyalarni (masalan, bir vaqtning o‘zida antikoagulyant va YAQNDV savatida yuqori dozalarda) kiritishini tekshiruvchi algoritmlar tobora ko‘proq qo‘llanilmoqda. - Elektron retseptlar va shifokorlar bilan integratsiya
Ko‘pgina mamlakatlarda farm-onlayn tezda teletibbiyot bilan uyg‘unlashmoqda: bemor video-maslahatdan so‘ng elektron retsept oladi, dorixona esa uni avtomatik ravishda buyurtmaga qo‘shadi. Bu "shikoyat - tashxis - davolash - yetkazib berish" yo‘lini haftalardan soatlargacha qisqartiradi. O‘zbekiston va mintaqa mamlakatlari uchun elektron retseptura va tibbiy IT-tizimlar bilan integratsiyani rivojlantirish burilish nuqtasi bo‘lishi mumkin. Shifokor, bemor va dorixona bir xil raqamli muhitda ishlashni boshlagach, odatiy "dorixonama-dorixona yurish" o‘z ma’nosini yo‘qotadi. 3. Shaxsiylashtirilgan eslatmalar va qabul jadvallari Terapiyaning asosiy "tor joylari"dan biri - davolanishga past sodiqlikdir. Turli tadqiqotlar ma’lumotlariga ko‘ra, bemorlarning 50 foizigacha surunkali kasalliklarda ham dori-darmonlarni qabul qilishni muddatidan oldin to‘xtatadi. Onlayn dorixona bu jarayonga quyidagicha qo‘shilishi mumkin: davolash sxemasini hisobga olgan holda qabul qilish to‘g‘risidagi eslatmalar; dori vositasi tugayotganligi haqidagi xabarnomalar; kurs uchun takroriy buyurtmani avtomatik shakllantirish. Bu nafaqat sotuvni oshiradi, balki kuchli ijtimoiy ta’sir ko‘rsatadi: asoratlar, kasalxonaga yotqizishlar va xavflar kamayadi. 4. Shaffoflik va ishonch Onlayn dorixonalar jiddiy obro‘ muammosiga duch kelmoqda. AQSH Savdo vakilining yillik hisobotiga ko‘ra, dunyodagi 35 mingga yaqin onlayn dorixonalarning taxminan 96 foizi talablarni buzadi: litsenziyasiz dori-darmonlarni sotadi, soxta mahsulotlarni taklif qiladi yoki "sertifikatlash" da’volari bilan mijozlarni chalg‘itadi. Bu shuni anglatadiki, kelajakdagi har qanday halol onlayn dorixona xizmatni maksimal shaffoflik asosida qurishga majbur: litsenziyalar va ro‘yxatga olish ma’lumotlarini aniq ko‘rsatish; yetkazib beruvchilar va xarid qilish kanallari to‘g‘risidagi ochiq axborot; tovarlarning haqiqiyligini sezilarli darajada tekshirishlar (QR-kodlar, davlat organlari ma’lumotlar bazasi bo‘yicha tekshirishlar); aniq qaytarish va shikoyat qilish tartibi. Raqobat quroli sifatida yetkazib berish Agar ilgari dorixonada "xizmatlar raqobati" "uyga yaqinroq dorixona"ga aylangan bo‘lsa, endi hamma narsani oxirgi mil hal qiladi - buyurtma mijozga qanchalik tez va qanday formatda yetib boradi. Tahlilchilar so‘nggi milning bir nechta asosiy tendensiyalarini qayd etishmoqda: yetkazib berish ma’lumotlarini to‘plash va ulardan foydalanish, onlayn kuzatuvchilar, ekologik yechimlar, avtomatlashtirish va buyurtmani qabul qilishning ko‘plab variantlari. Bularning barchasi nafaqat mijozlar sodiqligini oshiradi, balki kompaniya xarajatlarini optimallashtiradi. 1. Yetkazib berish ssenariysini tanlash Kelajakning onlayn dorixonasi bitta emas, balki butun bir ssenariylar to‘plamini taklif etadi: - shahar ichida 30-90 daqiqada tezkor yetkazib berish - bemorga "shu yerda va hozir" preparati kerak bo‘lgan holatlar uchun;
- kuryerga moslashishni istamaganlar uchun qulay vaqt oralig‘ida (masalan, 18:00-20:00) yetkazib berish;
- savdo markazlari, biznes-markazlar, metropolitenda o‘zini o‘zi olib ketish punktlari va dorixona shkafchalari (lokerlari);
- rejali xaridlar uchun (BAQlar, vitaminlar, gigiyena vositalari) pastroq narxda kechiktirilgan yetkazib berish.
Asosiy tamoyil: mijoz vaqt va formatni o‘zi boshqaradi, logistika tizimi esa uning tanloviga moslashadi. 2. Dark-dorixonalar va yagona ombor konturi Tezkor muddatlar va assortimentning yuqori darajadagi mavjudligini ta’minlash uchun ko‘plab ishtirokchilar dark-dorixona modeliga - onlayn yig‘ish uchun mo‘ljallangan oflayn zali bo‘lmagan yopiq omborlarga o‘tishmoqda. Bu quyidagilarga imkon beradi: qoldiqlarni markazlashtirish; xodimlarni optimallashtirish; qabul qilish va saqlashda inson omili ta’sirini kamaytirish. O‘nlab nuqtalarga ega tarmoqlar uchun ishchi ssenariylardan biri gibriddir: bir yoki bir nechta "tayanch" dorixonalar onlayn buyurtmalar uchun dark-markazlar sifatida ishlaydi, qolgan nuqtalar filiallar o‘rtasida tovarlarni o‘tkazish tizimiga ulanadi. 3. Kuryerlar, dronlar va robotlar: odatiy holga aylanayotgan fantastika Agar bugungi kunda mashina, mototsikl yoki samokatdagi kuryer standart bo‘lsa, 5-10 yildan keyin bizni yanada xilma-xil manzaralar kutmoqda. Yirik elektron tijorat ishtirokchilari allaqachon dron orqali yetkazib berishga milliardlab sarmoya kiritmoqda. Masalan, Zipline startapi 1,3 milliondan ortiq yetkazib berish va 100 million milga yaqin parvozlarni amalga oshirdi, shu jumladan tibbiy yuklarga ixtisoslashgan. PwC prognozlariga ko‘ra, 2034-yilga kelib dronlar orqali yetkazib berish hajmi yiliga taxminan 65 milliard dollarlik 800 million buyurtmaga yetishi mumkin. Dorixonalar bunday yechimlarni joriy etish uchun mantiqiy nomzoddir: jo‘natmaning kichik og‘irligi, yuqori qiymati va tez-tez takroriy buyurtmalar. Megapolislarda qo‘shimcha ravishda trotuarlar va turar-joy majmualarining ichki hududlari bo‘ylab harakatlanishi mumkin bo‘lgan robot-kuryerlar va avtomatik aravachalar paydo bo‘lmoqda. 4. Bozor gigantlari tomonidan belgilangan standartlar "Amazon" infratuzilmaga milliardlab sarmoya kiritib, kichik shahar va qishloqlardagi o‘n millionlab aholiga bir kunlik va keyingi kunlik yetkazib berishni kengaytirishni e’lon qilganda, bu mijozlarning barcha xizmatlardan, shu jumladan dorixonalardan ham kutganlarini o‘zgartiradi. Xaridorga tagliklar va shampun nima uchun o‘sha kuni, hayotiy muhim preparat esa uch kundan keyin olib kelinishini tushunish tobora qiyinlashib bormoqda. Elektron tijorat yetakchilarining yondashuvlarini farmatsevtikani tartibga solish talablariga moslashtira oladigan onlayn dorixonalar jiddiy raqobatdosh ustunlikka ega bo‘ladi. Raqamli yechimlar: qulaylikdan javobgarlikkacha Kelajak xizmati nafaqat tezlik, balki mijozning sog‘lig‘i uchun mas’uliyat hamdir. Bu yerda raqamli yechimlar asosiy rol o‘ynaydi. 1. "Nomsiz xaridor" o‘rniga salomatlik profili Har bir buyurtma shunchaki chek emas, balki bemor tarixining bir qismidir. Kelajakning onlayn dorixonasi uzoq muddatli salomatlik profilini yaratadi: - surunkali kasalliklar to‘g‘risidagi ma’lumotlar (mijozning roziligi bilan);
- muntazam sotib olinadigan preparatlar ro‘yxati;
- ko‘tara olish, allergiya, nojo‘ya ta’sirlar haqidagi ma’lumotlar.
Bu tizimga nafaqat foydali takliflarni "kiritish", balki o‘z vaqtida ogohlantirish imkonini ham beradi: "Bu dori hozir qabul qilayotgan doringiz bilan ziddiyatga kirishi mumkin. Shifokor bilan maslahatlashing." 2. Tahlil va profilaktika xizmatlari Dorixona ixtiyorida shaxssizlashtirilgan ma’lumotlar to‘plami mavjud bo‘lsa, u yuqori darajadagi bashoratlar va xizmatlarni yaratishi mumkin: - mavsumiy xavflar bo‘yicha maslahatlar (qishda D vitamini, bahorda allergiyaga qarshi vositalar);
- ma’lum dorilarga bo‘lgan talabning oshishi bo‘yicha erta signallar (masalan, epidemiya mavsumi boshlanishida);
- tanqislik yoki aksincha, sotilmaydigan tovarlardan qochish uchun moslashuvchan xaridlar va logistika.
3. Mijozni o‘qitish - xizmatning bir qismi, qo‘shimcha emas Axborot shovqini davrida odamlarga tushunarli, tizimli va tekshirilgan bilimlar kerak. Kelajakning onlayn dorixonasi nafaqat katalog, balki: - kasalliklar haqidagi qisqa, ammo tushunarli maqolalar va ma’lumot kartochkalari;
- dorilarni qabul qilish bo‘yicha video va matnli yo‘riqnomalar;
- ishonchli tibbiy ma’lumotlar xizmatlari bilan integratsiya.
Ko‘plab mijozlar hali ham qadoqdagi ko‘rsatmalardan ko‘ra "tanishlarning maslahatiga" ko‘proq ishonadigan O‘zbekiston uchun to‘g‘ri tuzilgan ta’lim bo‘limi bozorda farqlanish omili bo‘lishi mumkin. Tartibga solish va xavfsizlik: raqamli xizmat nazoratni bekor qilmaydi Dori-darmonlar qanchalik ko‘p "raqamli shakl"ga o‘tsa, tartibga solish masalasi shunchalik dolzarb bo‘ladi. Davlatlar bir vaqtning o‘zida: - fuqarolarni soxta dorilardan va o‘z-o‘zini davolashdan himoya qilish;
- bozorning halol ishtirokchilarini yangi talablar bilan bo‘g‘ib qo‘ymaslik;
- sog‘liqni saqlash sohasida raqamli xizmatlarni rivojlantirishni rag‘batlantirish.
Turli yurisdiksiyalarda turli modellar qo‘llaniladi: onlayn sotuvlar uchun assortimentni qat’iy cheklashdan tortib, e-pharmacy’ni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish va elektron retseptlar tizimiga to‘liq integratsiyalashgacha. Ammo tendensiya aniq: onlayn dorixona qanchalik shaffof va texnologik bo‘lsa, nazorat organlari bilan muloqot qilish shunchalik osonlashadi. Farmatsevtika bozori faol o‘sib borayotgan mamlakatlar (O‘zbekistondagi kabi) uchun oqilona "raqamli" tartibga solish ikki tomonlama samara berishi mumkin: bemorlarni himoya qilish va biznes uchun tushunarli o‘yin qoidalari. Nima uchun onlayn dorixona faqat dorilar haqida emas Qizig‘i shundaki, onlayn dorixonalarda eng tez o‘sib borayotgan toifalar ko‘pincha "og‘ir" retseptli dorilar emas, balki parafarmatsevtika mahsulotlari bo‘lib chiqmoqda: - vitaminlar va biologik faol qo‘shimchalar;
- kosmetika va dermatokosmetika;
- onalar va bolalar uchun tovarlar;
- sport va sog‘lom turmush tarzi uchun tovarlar.
Masalan, Yevropada dermatokosmetikaning onlayn savdosi farmatsevtika mahsulotlariga qaraganda tezroq o‘sib bormoqda, bu esa elektron dorixonalarga auditoriya va foyda marjasini egallashga yordam bermoqda. Bu mantiqan to‘g‘ri: parafarmatsevtika mahsulotlari kamroq tartibga solingan, ularni "zaxira uchun" sotib olish qulay, o‘rtacha chek esa odatdagi retseptli buyurtmadan yuqori bo‘lishi mumkin. Onlayn dorixonalar uchun bu imkoniyat: ko‘proq hissiy ta’sirli marketingni qurish; obuna va muntazam yetkazib berishning yangi formatlarini sinovdan o‘tkazish; davolanish sxemasiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri aralashish xavfini tug‘dirmasdan, mijozlarni aksiyalar va sodiqlik dasturlari orqali jalb qilish. Kelajakning onlayn dorixonasi: mijoz uchun ideal xizmat qanday bo‘ladi Agar barcha tendensiyalarni jamlasak, kelajakdagi onlayn dorixonaning qiyofasini mijoz ko‘zi bilan tasvirlash mumkin: - "Qidirish menga qulay"
Men kerakli preparatni tezda topaman, o‘xshash dorilarni va aniq ko‘rsatilgan cheklovlarni ko‘raman. Chatda farmatsevtga savol berib, tushunarli javob olishim mumkin. - "Menga hammasi shaffof"
Men litsenziyalarni, tovarning kelib chiqishini ko‘ryapman, QR-kod orqali qadoqni tekshira olaman. Zarur bo‘lsa, qayerga shikoyat qilishni va mahsulotni qanday qaytarishni tushunaman. - "Yetkazib berishni men boshqaraman, u meni emas"
Menga yetkazib berishning bir nechta variantlarini taklif qilishadi - "bir soatdan keyin"dan "keyingi haftada, lekin arzonroq"gacha. Men kuryerni xaritada ko‘raman, aniq vaqt oraliqlari va bashorat qilish imkoniyatiga egaman. - "Xizmat meni eslaydi, lekin majburlamaydi"
Har safar hammasini qaytadan kiritishim shart emas. Xizmat ehtiyotkorlik bilan takroriy buyurtmani eslatadi, lekin spam-mashinaga aylanmaydi. - "Meni o‘z-o‘zini davolashga undamaydi"
Agar men potentsial xavfli dori kombinatsiyalariga buyurtma berishga harakat qilsam yoki dozani oshirib yuborsam, xizmat shunchaki sotmaydi, balki ogohlantiradi va mutaxassis maslahatini taklif qiladi. - "Bu yerda qolish men uchun qiziqarli va foydali"
Menga kerakli turkumlar uchun aksiyalar, salomatlik haqidagi ta’lim kontentiga kirish, sodiqlik dasturida qatnashish imkoniyati beriladi. Dorixona "muammo manbai"dan o‘ziga va yaqinlariga g‘amxo‘rlik qiluvchi hamkorga aylanadi.
Bozor ishtirokchilari bugunoq nima qilishi kerak Farmatsevtika tarmoqlari, distribyutorlar va IT-jamoalar uchun "bizga onlayn dorixona kerakmi?" degan savol endi dolzarb emas. Boshqa savol dolzarb: 3-5 yildan keyin mijozlar me’yor deb hisoblaydigan xizmatni yaratishga ulguramizmi? Asosiy qadamlar: - Yagona raqamli kontur yaratish
Onlayn vitrina, ombor hisobi, CRM, qo‘ng‘iroq markazi va logistikani birlashtiring, shunda mijoz har doim haqiqiy qoldiqlarni va aniq yetkazib berish muddatlarini ko‘radi. - Oxirgi bosqichni alohida mahsulot sifatida rivojlantirish
"Qo‘limizda bor narsa bilan kifoyalanamiz" degan yondashuvdan voz kechish. Logistika kompaniyalari bilan hamkorlik, o‘zi olib ketish joylari bo‘lgan sinov loyihalari, yanada moslashuvchan va tezkor yetkazib berish modellariga bosqichma-bosqich o‘tish zarur. - Xavfsizlik va muvofiqlikka sarmoya kiritish
Yetkazib beruvchilarni tekshirish, firibgarlikka qarshi tizimlari, shikoyatlarni ko‘rib chiqishning shaffof tartiblari - bularning barchasi "xarajatlar" emas, balki ishonchning poydevoridir. - Mijozlarga xizmat ko‘rsatish madaniyatini yaratish
Onlayn dorixona - bu nafaqat veb-sayt va kuryerlar, balki chat, telefon va qadoqlash bilan shug‘ullanadigan odamlardir. Ularning ta’limi va ish standartlari mijozning birinchi xariddan keyin qaytib kelishini belgilaydi. Raqamli sog‘liqni saqlash tizimi bilan uyg‘unlashishga tayyorgarlik ko‘rish Elektron retseptlar, bemor profillari, teletibbiyot - bu "uzoq kelajak" emas, balki bozor rivojlanishining navbatdagi bosqichi. Infratuzilma va hamkorlikni oldindan tayyorlaganlar ustunlikka ega bo‘ladi. Kelajakning onlayn dorixonasi - bu shunchaki yana bir sotuv kanali emas, balki bemor bilan o‘zaro munosabatning yangi modeli. Kechagina navbatlar va qog‘oz retseptlar bo‘lgan joyda "bir marta bosish" va eshikkacha yetkazib berish paydo bo‘ladi. Dorixonaga zanjirning "oxirgi bo‘g‘ini" roli berilgan joyda, u sog‘liqni saqlash bo‘yicha raqamli hamkorga aylanadi. Uch narsani birlashtira olgan ishtirokchilar g‘olib bo‘ladi: texnologik imkoniyat, logistika samaradorligi va mijozga insoniy, tushunarli munosabat. Xulosa qilib aytganda, kelajak xizmati faqat robotlar va dronlar haqida emas. Bu isitma yoki surunkali kasalligi bor odamga yordamni o‘z vaqtida, ortiqcha asabiylashishsiz va unga chinakam g‘amxo‘rlik ko‘rsatilganini his qilgan holda olishi haqidadir.
|
|
|
|---|
|
Алиходжаев Дониёр Руководитель отдела онлайн аптеки OXYmed GO |
|
| |
|---|
|
Профессии будущего внутри компании: какие навыки начнут цениться ещё больше Kompaniya ichidagi kelajak kasblari: qaysi ko‘nikmalar yanada qadrlana boshlaydi |
|
|
|---|
|
В условиях стремительных технологических перемен компании всё чаще пересматривают ожидания от сотрудников и подходы к их развитию. Если ещё десять лет назад ключевыми компетенциями считались профессиональная специализация и знание процессов, то сегодня на первый план выходит способность учиться, адаптироваться и взаимодействовать в сложных гибридных средах. Появляется новая логика: профессии внутри компаний не исчезают мгновенно — они трансформируются. Вместе с ними меняется и структура навыков, определяющих успех работника. Современные исследования в области управления человеческим капиталом указывают на то, что именно гибридные специалисты — сотрудники на стыке технологий, коммуникаций и аналитики — становятся наиболее востребованными внутри корпораций. В корпоративной среде будущего цениться будет не только профессиональная экспертиза, но и способность работать в условиях постоянного обновления знаний. - Технологическая грамотность как универсальная норма
Даже если сотрудник далёк от ИТ, базовое понимание цифровых процессов становится необходимым практически во всех подразделениях. Автоматизация рутины, внедрение машинного обучения, распространение низкокодовых решений — всё это требует от специалистов способности уверенно работать с цифровыми инструментами. Внутри компаний формируются новые роли: - аналитики процессов, умеющие интерпретировать данные;
- специалисты по сопровождению внутренних цифровых платформ;
- фасилитаторы цифровых изменений, сопровождающие подразделения при внедрении новых систем.
Главное здесь — не умение писать сложный код, а способность понимать логику работы систем, формулировать задачи для алгоритмов и корректно интерпретировать результаты. Подобная цифровая компетентность уже перестаёт быть профессиональной «надстройкой»: она становится основной. - Навыки адаптации и самообучения: ядро корпоративного развития
Если раньше обучение чаще воспринималось как разовое мероприятие — курс, тренинг, сессия, — то сегодня оно превращается в постоянный процесс. Понятие upskilling/reskilling становится частью корпоративной культуры. Работники, способные самостоятельно осваивать новые инструменты и быстро менять профессиональный фокус, становятся особенно ценными. Согласно современным исследованиям в области организационного поведения, ключевым фактором устойчивости компании является не количество экспертов, а гибкость персонала. Появляется новая профессиональная модель — сотрудник-исследователь, который относится к своей работе как к системе гипотез. Он готов проверять новые подходы, экспериментировать, анализировать ошибки и быстро перестраивать методы работы. Такой тип профессионализма становится особенно важным в условиях турбулентности. - Междисциплинарность: профессии на стыке ролей
Внутри компании будущее принадлежит специалистам, которые способны «переводить» язык одной профессиональной области в язык другой. Например: - HR-аналитик, понимающий и поведение сотрудников, и методы статистического анализа;
- маркетолог, работающий не только с контентом, но и с данными, прогнозированием, поведенческими моделями;
- менеджер проектов, владеющий одновременно инструментами agile, основами финансового анализа и знаниями о цифровых продуктах.
Такая междисциплинарность позволяет ускорять процессы и повышать качество решений. Компании стремятся к тому, чтобы каждый сотрудник мог выполнять не одну узкую функцию, а целый комплекс взаимосвязанных задач. - Коммуникация и кооперация: навыки “мягкого влияния”
По мере того как в компаниях растёт уровень автоматизации и внедряются новые технологии, особую ценность начинают приобретать именно человеческие навыки. Умение ясно общаться, понимать эмоциональное состояние коллег, вести обсуждения и управлять взаимодействием в команде — всё это становится важной частью профессионализма. С увеличением числа проектных команд и кросс-функциональных групп возрастает потребность в сотрудниках, которые способны выстраивать продуктивный диалог, находить компромиссы и поддерживать рабочий ритм. Это приводит к появлению внутри компании новых ролей, связанных с организацией командной работы: - координаторы проектных потоков;
- модераторы стратегических сессий;
- корпоративные наставники и менторы.
Человек, который умеет создавать рабочую атмосферу, направлять команду и удерживать общую цель, становится не менее важным, чем высококвалифицированный технический специалист. - Креативность и способность к инновациям как движущая сила развития
Внутри компаний ценность приобретает способность сотрудников генерировать нестандартные решения и видеть непривычные связи. Это напрямую связано с необходимостью адаптации к меняющимся рынкам. Креативность — это уже не про художественное мышление, а про способность: - формировать новые подходы к задачам;
- разрабатывать нестандартные стратегии;
- находить способы улучшения процессов.
Корпоративные инновационные лаборатории, программы внутренних стартапов и проектные акселераторы — всё это требует специалистов, способных мыслить шире стандартных регламентов. - Этическое мышление и ответственность за решения
По мере роста зависимости процессов от технологий возрастает и значимость этического подхода. Сотрудник будущего должен уметь анализировать риски: правовые, социальные, корпоративные. В компаниях появляются роли, связанные с этикой данных, безопасностью информации, корректным использованием ИИ-инструментов. Это касается не только юристов, но и всех сотрудников, принимающих решения, влияющие на клиентов или коллег. Заключение: профессии будущего рождаются сегодня Профессии внутри компании будут меняться не столько под влиянием технологий, сколько под воздействием культуры постоянного развития. Сотрудники, которые умеют учиться, сопоставлять данные, работать с разными дисциплинами и создавать ценность в условиях неопределённости, станут ядром корпоративного будущего. Таким образом, ключевой профессией будущего становится не конкретная специальность, а профессионал нового типа — гибкий, обучаемый и технологически грамотный сотрудник, способный развиваться вместе с компанией. Именно такие люди будут формировать конкурентоспособность организаций в ближайшие годы. |
|
| Tez texnologik o‘zgarishlar sharoitida kompaniyalar xodimlardan kutilayotgan natijalarni va ularni rivojlantirish yondashuvlarini tobora ko‘proq qayta ko‘rib chiqmoqda. O‘n yil oldin kasbiy ixtisoslik va jarayonlarni bilish asosiy ko‘nikmalar hisoblangan bo‘lsa, bugun murakkab gibrid muhitlarda o‘rganish, moslashish va o‘zaro ta’sir o‘tkazish qobiliyati birinchi o‘ringa chiqmoqda. Yangi mantiq paydo bo‘lmoqda: kompaniyadagi kasblar bir zumda yo‘qolmaydi - ular o‘zgaradi. Ular bilan birga xodim muvaffaqiyatini belgilovchi ko‘nikmalar tarkibi ham o‘zgaradi. Inson kapitalini boshqarish sohasidagi zamonaviy tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, aynan gibrid mutaxassislar - texnologiyalar, kommunikatsiyalar va tahlil kesishmasidagi xodimlar korporatsiyalar ichida eng ko‘p talab qilinmoqda. Kelajakning korporativ muhitida nafaqat kasbiy mahorat, balki bilimlarni doimiy yangilash sharoitida ishlash qobiliyati ham qadrlanadi. - Texnologik savodxonlik universal me’yor sifatida
Xodim axborot texnologiyalaridan uzoq bo‘lsa ham, raqamli jarayonlarning asosiy tushunchasi deyarli barcha bo‘limlarda zarur bo‘ladi. Kundalik ishlarni avtomatlashtirish, mashinali o‘rganishni joriy etish, past kodli yechimlarni tarqatish - bularning barchasi mutaxassislardan raqamli vositalar bilan ishonchli ishlash qobiliyatini talab qiladi. Kompaniyalar ichida yangi rollar shakllanmoqda: - ma’lumotlarni talqin qila oladigan jarayon tahlilchilari;
- ichki raqamli platformalarni qo‘llab-quvvatlovchi mutaxassislar;
- yangi tizimlarni joriy etishda bo‘limlarga ko‘maklashuvchi raqamli o‘zgarishlar fasilitatorlari.
Bu yerda asosiysi murakkab kodni yoza olish emas, balki tizimlarning ishlash mantiqini tushunish, algoritmlar uchun vazifalarni shakllantirish va natijalarni to‘g‘ri talqin qilish qobiliyatidir. Bunday raqamli kompetensiya endi kasbiy "qo‘shimcha" emas: u asosiy bo‘lib qolmoqda. - Moslashish va o‘z-o‘zini o‘qitish ko‘nikmalari: korporativ rivojlanishning negizi
Ilgari ta’lim ko‘pincha bir martalik tadbir - kurs, trening, sessiya sifatida qabul qilingan bo‘lsa, bugun u doimiy jarayonga aylanmoqda. Malaka oshirish va qayta o‘qitish tushunchasi korporativ madaniyatning bir qismiga aylanmoqda. Yangi vositalarni mustaqil o‘zlashtira oladigan va kasbiy yo‘nalishni tez o‘zgartira oladigan xodimlar ayniqsa qadrli bo‘lmoqda. Tashkiliy xulq-atvor sohasidagi zamonaviy tadqiqotlarga ko‘ra, kompaniya barqarorligining asosiy omili ekspertlar soni emas, balki xodimlarning moslashuvchanligi hisoblanadi. Yangi kasbiy model - o‘z ishiga gipotezalar tizimi sifatida qaraydigan tadqiqotchi xodim paydo bo‘lmoqda. U yangi yondashuvlarni sinab ko‘rishga, tajriba o‘tkazishga, xatolarni tahlil qilishga va ish usullarini tezda qayta qurishga tayyor. Bunday kasbiy yondashuv beqarorlik sharoitida ayniqsa muhim ahamiyat kasb etadi. - Fanlararo bog‘liqlik: rollar tutashgan kasblar
Kompaniya ichida kelajak bir kasbiy soha tilini boshqa soha tiliga "tarjima" qila oladigan mutaxassislarga tegishli. Masalan: - xodimlarning xatti-harakatlari va statistik tahlil usullarini tushunadigan HR tahlilchisi;
- nafaqat kontent, balki ma’lumotlar, prognozlash, xulq-atvor modellari bilan ishlaydigan marketolog;
- bir vaqtning o‘zida agile vositalari, moliyaviy tahlil asoslari va raqamli mahsulotlar haqida bilimga ega bo‘lgan loyiha menejeri.
Bunday fanlararo bog‘liqlik jarayonlarni tezlashtirish va qarorlar sifatini oshirish imkonini beradi. Kompaniyalar har bir xodim bitta tor funksiyani emas, balki bir-biriga bog‘liq vazifalarning butun majmuasini bajara olishiga intilmoqda. - Muloqot va hamkorlik: "yumshoq ta’sir ko‘rsatish" ko‘nikmalari
Kompaniyalarda avtomatlashtirish darajasi o‘sib borishi va yangi texnologiyalar joriy etilishi bilan aynan insoniy ko‘nikmalar alohida ahamiyat kasb eta boshlaydi. Aniq muloqot qilish, hamkasblarning hissiy holatini tushunish, muhokama yuritish va jamoada o‘zaro ta’sirni boshqarish qobiliyati - bularning barchasi kasbiy mahoratning muhim qismiga aylanmoqda. Loyiha jamoalari va kross-funksional guruhlar sonining ko‘payishi bilan samarali muloqot o‘rnata oladigan, murosa qila oladigan va ish sur’atini saqlab qola oladigan xodimlarga bo‘lgan ehtiyoj ortib bormoqda. Bu kompaniya ichida jamoaviy ishni tashkil etish bilan bog‘liq yangi rollarning paydo bo‘lishiga olib kelmoqda: - loyiha oqimlari muvofiqlashtiruvchilari;
- strategik sessiyalar moderatorlari;
- korporativ murabbiylar va mentorlar.
Ish muhitini yarata oladigan, jamoani yo‘naltira oladigan va umumiy maqsadni saqlab qola oladigan xodim yuqori malakali texnik mutaxassisdan kam ahamiyatga ega bo‘lmaydi. - Kreativlik va innovatsiya qobiliyati rivojlanishning harakatlantiruvchi kuchi sifatida
Kompaniyalar ichida xodimlarning nostandart yechimlarni yaratish va noodatiy aloqalarni ko‘ra olish qobiliyati qimmatli bo‘lib bormoqda. Bu bevosita o‘zgaruvchan bozorlarga moslashish zarurati bilan bog‘liq. Ijodkorlik endi badiiy tafakkur haqida emas, balki quyidagi qobiliyatlar haqida: - vazifalarga yangicha yondashuvlarni shakllantirish;
- nostandart strategiyalarni ishlab chiqish;
- jarayonlarni takomillashtirish yo‘llarini topish.
Korporativ innovatsion laboratoriyalar, ichki startap dasturlari va loyiha tezlatgichlari - bularning barchasi standart qoidalardan tashqarida fikrlay oladigan mutaxassislarni talab etadi. - Axloqiy fikrlash va qarorlar uchun mas’uliyat
Jarayonlarning texnologiyalarga bog‘liqligi kuchayishi bilan axloqiy yondashuvning ahamiyati ham ortib bormoqda. Kelajak xodimi huquqiy, ijtimoiy va korporativ xavf-xatarlarni tahlil qila olishi lozim. Kompaniyalarda ma’lumotlar etikasi, axborot xavfsizligi, sun’iy intellekt vositalaridan to‘g‘ri foydalanish bilan bog‘liq vazifalar paydo bo‘lmoqda. Bu nafaqat huquqshunoslarga, balki mijozlar yoki hamkasblarga ta’sir ko‘rsatadigan qarorlar qabul qiluvchi barcha xodimlarga ham taalluqlidir. Xulosa: kelajak kasblari bugun shakllanmoqda Kompaniya ichidagi kasblar texnologiyalar ta’sirida emas, balki doimiy rivojlanish madaniyati ta’sirida o‘zgaradi. O‘rganishni, ma’lumotlarni taqqoslashni, turli sohalar bilan ishlashni va noaniqlik sharoitida qiymat yaratishni biladigan xodimlar korporativ kelajakning asosiga aylanadi. Shunday qilib, kelajakning asosiy kasbi aniq bir mutaxassislik emas, balki yangi turdagi mutaxassis - kompaniya bilan birgalikda rivojlana oladigan moslashuvchan, o‘rganishga tayyor va texnologik jihatdan savodli xodim bo‘ladi. Aynan shunday insonlar kelgusi yillarda tashkilotlarning raqobatbardoshligini shakllantiradi. |
|
|
|---|
|
Джамалова Гузал Шапиддиновна Инспектор по кадрам ZAMONA RANO |
|
| |
|---|
|
От офисных столов до чемпионского пьедестала: как TeamPharmIT покорили киберспорт Узбекистана Ofis stollaridan chempionlik shohsupasigacha: TeamPharmIT O‘zbekiston kibersportini qanday zabt etdi |
|
|
|---|
|
Когда коллеги становятся командой, а команда — чемпионами страны Помните ту искру в глазах, когда вы впервые слышите: «А давайте попробуем!»? Именно с такой идеи всё и началось. Этой осенью группа наших сотрудников обратилась к HR с простым, но вдохновляющим предложением: «Давайте снова проведём турнир по Dota 2 - в прошлом году было невероятно круто!» И знаете что? Мы сделали больше, чем просто повторили успешный опыт. Мы создали историю, которой сегодня гордится вся компания.
Как всё начиналось: от идеи до действия Когда инициатива дошла до руководства, решение было единогласным -поддержать! Но мы пошли дальше обычного внутреннего турнира. Мы поставили амбициозную цель: найти сильнейшую команду ASKLEPIY Group и вывести её на национальный корпоративный чемпионат CoSports Uzbekistan. Формат турнира Отборочные онлайн-игры между филиалами и подразделениями - чтобы каждый мог попробовать свои силы Выход Чемпиона ASKLEPIY Group на национальный уровень и представлять честь компании среди лучших Битва внутри ASKLEPIY: три команды, одна мечта
На регистрацию откликнулись десятки сотрудников! Энтузиазм был невероятный. Три команды сформировались быстро, и каждая пришла с серьёзным настроем: GG Asklepiy Рабочие крипы TeamPharmIT Матчи были напряжёнными. Каждая игра требовала не только индивидуального мастерства, но и настоящей командной работы - той самой, которую мы ценим в повседневных проектах. Стратегия, коммуникация, доверие друг к другу, умение поддержать партнёра в сложный момент, всё это проявилось на виртуальном поле боя. И когда дым последних сражений развеялся, победитель был определён: TeamPharmIT - Чемпионы ASKLEPIY Group! Ребята заслужили право представлять нас на межкорпоративном турнире. И поверьте, они не подвели. Выход на большую сцену: CoSports Uzbekistan Впервые в Узбекистане прошёл масштабный корпоративный чемпионат по Dota 2, где встретились команды из самых разных отраслей. Представьте: сотрудники IT-компаний, косметических брендов, финтех-гигантов и фармацевтических корпораций сошлись в честной борьбе за звание лучших. В турнире участвовали команды от Octo, Asterium, Click, M Cosmetic, Eman — и, конечно, ASKLEPIY Group.Уже на отборочном этапе TeamPharmIT показали класс: 1-е место, обойдя всех конкурентов. Но впереди был финал. И вот здесь развернулась настоящая битва. Золотой кубок в руках ASKLEPIY!
Мы не будем скрывать - волнение было огромным. Трансляцию смотрели многие болельщики, в общих чате кипело обсуждение каждого момента, каждый удачный ход команд встречали восторженными сообщениями. И когда прозвучал финальный гонг, стало ясно: ASKLEPIY Group - Чемпионы CoSports 2025! Да, мы взяли главный трофей! В упорной, красивой и честной борьбе наши ребята стали лучшими среди корпоративных команд Узбекистана. Итоговые результаты турнира: 1 место и Золотой кубок у ASKLEPIY Group. Мы Чемпионы! 2 место и Серебряный кубок у Octo 3 место и Бронзовый кубок у Asterium 4 место компания Click 5 место компания M Cosmetic 6 место компания Eman Особенно впечатляет то, что TeamPharmIT участвовали впервые на корпоративном Чемпионате Узбекистана и сразу завоевали золото. Это ли не пример того, что профессионализм, командная работа и целеустремлённость универсальны? Навыки, которые мы развиваем в рабочих проектах, оказались решающими и в киберспортивной арене. Что это значит для каждого из нас? Эта победа - не просто трофей, это доказательство того, что в ASKLEPIY Group: - Слышат каждого сотрудника - идея турнира родилась снизу, и её поддержали на всех уровнях - Верят в командную работу - без взаимной поддержки и доверия невозможно стать чемпионами - Ставят амбициозные цели - и достигают их вместе - Создают возможности для развития - не только профессионального, но и личностного - Ценят единство – множество коллеги болели за команду, и эта энергия помогла победить Что дальше? Эта история не заканчивается золотым кубком. Мы продолжим развивать корпоративный киберспорт, создавать новые форматы турниров, открывать площадки для талантов. Может быть, следующим чемпионом станете именно вы?
От всего сердца благодарим: Каждого участника турнира - вы сделали его незабываемым! Всех, кто болел и поддерживал - ваша энергия дошла до игроков TeamPharmIT - за блестящую игру, несгибаемый характер и золотой кубок! Вы показали, что значит быть частью ASKLEPIY Group. Вы — наша гордость! 💚 Есть идея для следующего корпоративного проекта? Поделитесь с командой HR - давайте вместе создавать новые истории успеха. |
|
| Hamkasblar jamoaga, jamoa esa mamlakat chempioniga aylanganida "Keling, sinab ko‘raylik!" degan so‘zlarni ilk bor eshitganingizda ko‘zlaringizdagi uchqunni eslaysizmi? Hammasi aynan shunday g‘oyadan boshlandi. Bu kuzda bir guruh xodimlarimiz HR bo‘limiga oddiy, ammo ilhomlantiradigan taklif bilan murojaat qilishdi: "Keling, yana Dota 2 turnirini o‘tkazaylik - o‘tgan yilgisi juda ajoyib bo‘lgan edi!" Va bilasizmi? Biz faqat muvaffaqiyatli tajribani takrorlash bilan cheklanmadik. Bugun butun kompaniyamiz faxrlanadigan tarixni yaratdik. Barchasi qanday boshlandi: g‘oyadan amaliyotgacha Tashabbus rahbariyatga yetib borgach, qaror bir ovozdan qabul qilindi - qo‘llab-quvvatlash! Biroq biz oddiy ichki turnirdan ham o‘tib ketdik. O‘z oldimizga ulkan maqsad qo‘ydik: ASKLEPIY Group’ning eng kuchli jamoasini aniqlash va uni CoSports Uzbekistan milliy korporativ chempionatiga olib chiqish. Turnir formati Filiallar va bo‘linmalar o‘rtasida onlayn saralash o‘yinlari - har bir xodim o‘z kuchini sinab ko‘rishi uchun ASKLEPIY Group g‘olibining milliy darajaga chiqishi va eng kuchlilar safida kompaniya sharafini himoya qilishi ASKLEPIY ichidagi kurash: uch jamoa, bir orzu Ro‘yxatdan o‘tishga o‘nlab xodimlar javob berdi! Ularning ishtiyoqi aql bovar qilmas darajada edi. Uchta jamoa tez orada shakllandi va har biri jiddiy kayfiyatda keldi: GG Asklepiy Ishchi kriplar TeamPharmIT O‘yinlar shiddatli kechdi. Har bir o‘yin nafaqat shaxsiy mahoratni, balki biz kundalik loyihalarda qadrlaydigan haqiqiy jamoaviy ishni ham talab qilardi. Strategiya, muloqot, bir-biriga ishonch, qiyin vaziyatlarda sherigini qo‘llab-quvvatlash qobiliyati - bularning barchasi virtual jang maydonida namoyon bo‘ldi. Jangning sònggi tutuni tarqalgach, ĝolib aniqlandi: TeamPharmIT - ASKLEPIY Group chempionlari! Yigitlar korporatsiyalararo turnirda bizni taqdim etish huquqini qo‘lga kiritdi. Ishoning, ular bizni uyaltirmadi. Katta sahnaga chiqish: CoSports Uzbekistan O‘zbekistonda ilk bor Dota 2 bo‘yicha keng ko‘lamli korporativ chempionat o‘tkazildi. Unda turli sohalardan kelgan jamoalar bellashdi. Tasavvur qiling: IT-kompaniyalar, kosmetika brendlari, fintex gigantlari va farmatsevtika korporatsiyalari xodimlari eng yuqori unvon uchun halol kurash olib borishdi. Turnirda Octo, Asterium, Click, M Cosmetic, Eman va, albatta, ASKLEPIY Group jamoalari ishtirok etdi. Saralash bosqichidayoq TeamPharmIT barcha raqiblarni ortda qoldirib, 1-o‘rinni egalladi. Ammo oldinda final kutayotgan edi. Mana shu yerda haqiqiy jang boshlandi. Oltin kubok ASKLEPIY qo‘lida! Tan olishimiz kerak - hayajon juda kuchli edi. Translyatsiyani ko‘plab muxlislar kuzatib bordi, umumiy chatda har bir lahza qizg‘in muhokama qilindi, jamoalarning har bir muvaffaqiyatli yurishi olqishlar bilan kutib olindi. Yakuniy signal yangragach, ma’lum bo‘ldi: ASKLEPIY Group - CoSports 2025 chempioni! Ha, biz bosh sovrinni qo‘lga kiritdik! Shiddatli, go‘zal va halol kurashda bizning yigitlarimiz O‘zbekiston korporativ jamoalari orasida eng yaxshisi bo‘lishdi. Turnirning yakuniy natijalari: 1-o‘rin va Oltin kubok ASKLEPIY Group qo‘lida. Biz Chempionmiz! 2-o‘rin va Kumush kubok Octo jamoasiga nasib etdi 3-o‘rin va Bronza kubok Asterium jamoasiga tegdi 4-o‘rinni Click kompaniyasi egalladi 5-o‘rinni M Cosmetic kompaniyasi qo‘lga kiritdi 6-o‘rin Eman kompaniyasiga nasib etdi Ayniqsa, TeamPharmIT ilk bor O‘zbekiston korporativ chempionatida ishtirok etib, darhol oltin medalni qo‘lga kiritgani hayratlanarli. Bu professionalizm, jamoaviy ish va qat’iyatlilik har qanday sohada muhimligini ko‘rsatmaydimi? Biz ish loyihalarida rivojlantiradigan ko‘nikmalar kibersport maydonida ham hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘ldi. Bu har birimiz uchun nimani anglatadi? Bu g‘alaba shunchaki sovrin emas, balki ASKLEPIY Group’da: - Har bir xodimni tinglashadi - turnir g‘oyasi pastdan paydo bo‘ldi va uni barcha bosqichlarda qo‘llab-quvvatladilar - Jamoaviy ishga ishonishadi - o‘zaro qo‘llab-quvvatlash va ishonchsiz chempion bo‘lish mumkin emas - Ulkan maqsadlar qo‘yishadi - va ularga birgalikda erishadilar - Nafaqat kasbiy, balki shaxsiy rivojlanish uchun ham imkoniyatlar yaratadilar - Birdamlik qadrlanadi – ko‘plab hamkasblar jamoaga muxlislik qildi va bu g‘ayrat g‘alabaga yordam berdi. Keyingi qadam qanday? Bu hikoya oltin kubok bilan tugamaydi. Biz korporativ kibersportni rivojlantirish, turnirlarning yangi formatlarini ochish, iste’dodlar uchun imkoniyatlar yaratishni davom ettiramiz. Balki keyingi chempion aynan siz bo‘larsiz? Chin yurakdan minnatdorchilik bildiramiz: Turnirning har bir ishtirokchisiga - siz uni unutilmas qildingiz Muxlislik qilib, qo‘llab-quvvatlagan barcha insonlarga - sizning g‘ayratingiz o‘yinchilarga yetib bordi TeamPharmIT jamoasiga - ajoyib o‘yin, bukilmas xarakter va oltin kubok uchun! Siz ASKLEPIY Group’ning bir qismi bo‘lish nimani anglatishini ko‘rsatdingiz. Siz bizning faxrimizsi!💚 Keyingi korporativ loyiha uchun g‘oyangiz bormi? HR jamoasi bilan bo‘lishing - keling, birgalikda yangi muvaffaqiyat tarixlarini yarataylik! |
|
|
|---|
|
Алиева Нигора Абдувахобовна Руководитель T&D ASKLEPIY Group, HRD ASKLEPIY Distribution |
|
| |
|---|
|
От склада до аптеки: путь, который спасает здоровье Ombordan dorixonagacha: salomatlikni saqlaydigan yo’l |
|
|
|---|
|
Каждое лекарство, произведённое на NIKA PHARM, проходит большой путь — от линии производства до полки аптеки. Это результат труда сотен людей где на каждом этапе пути работает команда профессионалов своего дела. Но прежде чем препарат попадёт в руки пациента, он проходит длинный и ответственный путь — от склада до аптеки. На складе начинается важный этап: здесь в соответствии с требованиями стандартов GMP, GDP наши сотрудники обеспечивают надёжное хранение и учёт продукции, следят за температурным режимом и сроками годности. Каждая серия проходит тщательную проверку ведь качество и безопасность зависят от точности на каждом шаге, а каждая упаковка лекарства это чья-то надежда, шанс на выздоровление и забота о жизни. Затем в дело вступают специалисты по логистике. Координация, скорость, ответственность: всё это нужно, чтобы лекарства вовремя оказались там, где они особенно нужны. Благодаря их чёткой работе препараты доставляются по всей стране вовремя и в сохранности. Для кого-то эта поставка — просто цифры и коробки, а для других — своевременное лечение и шанс на выздоровление. Когда продукция NIKA PHARM попадает на полку аптеки, завершается путь, в котором за каждым флаконом или блистером стоит труд десятков людей. Производство, склад, транспортировка — все мы связаны одной целью: помогать людям быть здоровыми. |
|
| NIKA PHARM da ishlab chiqarilgan har bir dori uzoq yo'lni bosib o'tadi - ishlab chiqarish liniyasidan dorixona tokchasigacha. Bu sayohatning har bir bosqichida ishlaydigan professionallar jamoa va yuzlab odamlarning mehnati natijasidir. Ammo dori bemorga etib borgunga qadar, u uzoq va qiyin yo'lni bosib o'tadi - ombordan dorixonagacha. Omborda muhim bosqich boshlanadi: bu erda GMP va GDP standartlariga muvofiq holda xodimlarimiz mahsulotlarning ishonchli saqlanishi va hisobini ta'minlaydi, harorat sharoitlarini nazorat qiladi va yaroqlilik muddatini kuzatadi. Har bir seriya puxta sinovdan o'tadi, chunki sifat va xavfsizlik har bir qadamda aniqlikka bog'liq va har bir dori qutisi kimningdir umidi, tiklanish imkoniyati va hayoti uchun g'amxo'rlikdir. Keyingi bosqichda logistika bo'yicha mutaxassislari o’z faoliyatini boshlaydi. Muvofiqlashtirish, tezlik va mas'uliyat - bularning barchasi dori-darmonlar eng (убрать) kerakli joyga o'z vaqtida etib borishini ta'minlash uchun muhim omildir. Ularning aniq mehnati tufayli dori-darmonlar mamlakatimiz bo‘ylab xavfsiz va kechikishlarsiz yetkazib berilmoqda. Ba'zilar uchun bu etkazib berish faqat raqamlar va qutilar, ammo boshqalar uchun bu samarali davolanish imkoniyatini anglatadi. NIKA PHARM mahsulotlari dorixona javonlariga tushganda, har bir flakon yoki blister ortida o'nlab odamlar mehnati turgan sayohatni yakunlaydi. Ishlab chiqarish, omborxona va transport hizmati – barchamizni yagona maqsad birlashtiradi: odamlarning sog‘lom bo‘lishiga yordam berish. |
|
|
|---|
|
Джаббаров Шерзод Директор по логистике NIKA PHARM |
|
| |
|---|
|
Как говорить “нет” без чувства вины: искусство границ Aybdorlik hissisiz qanday qilib "yo‘q" deyish mumkin: chegaralar san’ati |
|
|
|---|
|
Слово «нет» часто оказывается одним из самых трудных в повседневной речи. Мы боимся разочаровать, расстроить, показаться черствыми или эгоистичными. Иногда кажется, что отказ — это почти предательство по отношению к тому, кто рассчитывает на нас. Но правда в том, что умение говорить «нет» — это не про холодность, а про зрелость. Это про способность бережно относиться к себе и своим ресурсам, чтобы не растворяться в чужих желаниях. Трудность отказа формируется рано: многие вырастают с установкой «будь хорошим», что нередко означает «будь удобным». Со временем мы привыкаем соглашаться автоматически — лишь бы избежать лишних эмоций и напряжения. Мы берём на себя чужие ожидания, как будто обязаны соответствовать им любой ценой. И каждый раз, когда отказываем, чувствуем неловкость, будто совершаем что-то неправильное. Но чувство вины здесь чаще всего не сигнал о реальной вине, а отголосок старых привычек, которые давно пора отпустить. Границы — это то пространство вокруг нас, которое определяет, что нам комфортно, а что нет. Когда мы говорим «да» там, где хочется сказать «нет», мы незаметно для себя этот круг размываем. И чем меньше в нашей жизни остаётся личного, тем больше нарастает раздражение, усталость, ощущение, что мы живём не свою жизнь. Отказ — всего лишь способ сохранить своё внутреннее равновесие. И это не обязательно неприятно или грубо. Напротив, честное «нет» зачастую более уважительно, чем неискреннее «да», сказанное через силу. Чтобы научиться отказывать без мучительных переживаний, важно для начала разрешить себе это. Никому не нужно объяснять каждую деталь: короткое, спокойное «Мне неудобно», «Я не смогу» или «Сейчас не тот момент» — уже достаточно. Вежливость вовсе не требует оправданий или длинных рассказов. Иногда можно дать себе паузу, прежде чем ответить, — сказать, что нужно время подумать, чтобы понять, действительно ли вы готовы на просьбу. Такой простой шаг позволяет избежать поспешных согласий, о которых потом легко пожалеть. Страх обидеть другого — один из самых частых. Но важно помнить: человек имеет право расстроиться, а вы — право об этом не брать на себя ответственность. Его эмоции — его территория, ваши решения — ваша. Говорить «нет» не означает быть равнодушным. Это значит понимать, где ваша граница поддержки, а где начинается самопожертвование. Парадокс границ заключается в том, что когда мы уверенно обозначаем их, отношения становятся только честнее. Люди, которые по-настоящему ценят вас, примут ваш отказ, даже если им будет немного неприятно. Те, кто реагирует злостью или давлением, часто ценят не вас, а ту выгоду, которую вы приносите. Говорить «нет» — это навык, и он развивается постепенно. Можно начинать с мелочей: не брать лишнюю задачу на работе, отказаться от ненужной встречи, не соглашаться на просьбу, которая идёт вразрез с вашим состоянием. Теперь это не про грубость, а про выбор в пользу собственной честности. Постепенно приходит ощущение внутренней опоры, и чувство вины звучит всё тише. Искусство границ — это искусство уважения: к себе, к своему времени, к своим желаниям. Мы не обязаны всегда быть «удобными». Иногда самое искреннее, что мы можем сказать — это спокойное, уверенное и очень бережное «нет». |
|
| "Yo‘q" so‘zi ko‘pincha kundalik nutqda eng qiyin so‘zlardan biri hisoblanadi. Biz birovni ko‘nglini qoldirish, xafa qilish, toshbag‘ir yoki xudbin bo‘lib ko‘rinishdan qo‘rqamiz. Ba’zan rad etish bizga ishongan odamga nisbatan xiyonatdek tuyuladi. Ammo haqiqat shundaki, "yo‘q" deyish qobiliyati sovuqqonlik emas, balki yetuklikdir. Bu o‘zingizga va resurslaringizga g‘amxo‘rlik qilish, boshqalarning xohish-istaklariga singib ketmaslik qobiliyatidir. Rad etish qiyinchiligi erta shakllanadi: ko‘pchilik "yaxshi bo‘l" g‘oyasi bilan ulg‘ayadi, bu ko‘pincha "qulay bo‘l" degan ma’noni anglatadi. Vaqt o‘tishi bilan biz ortiqcha his-tuyg‘ular va zo‘riqishlardan qochish uchun avtomatik ravishda rozi bo‘lishga odatlanamiz. Boshqalarning umidlarini o‘z zimmamizga olamiz, go‘yo ularga har qanday yo‘l bilan javob berishga majburmiz. Har safar rad javobini berganimizda, xuddi noto‘g‘ri ish qilayotgandek o‘zimizni noqulay his qilamiz. Ammo bu yerdagi aybdorlik hissi ko‘pincha haqiqiy aybdorlik belgisi emas, balki allaqachon tark etish vaqti kelgan eski odatlarning aks-sadosidir. Chegaralar - bu atrofimizdagi makon bo‘lib, bizga nima qulay va nima noqulayligini belgilaydi. "Yo‘q" deyish kerak bo‘lgan joyda "ha" deganimizda, biz o‘zimiz sezmagan holda bu doirani xiralashtiramiz. Bizda shaxsiy narsalar qanchalik kam qolsa, asabiylashish, charchoq va o‘z hayotimizni yashamayotganimizni his qilish shunchalik kuchayadi. Rad etish - bu shunchaki ichki muvozanatni saqlashning bir usuli. Bu albatta yoqimsiz yoki qo‘pol bo‘lishi shart emas. Aksincha, majburlab aytilgan samimiyatsiz "ha"ga qaraganda, vijdodan aytilgan "yo‘q" ko‘pincha hurmatliroq bo‘ladi. Og‘riqli kechinmalarsiz rad etishni o‘rganish uchun, avvalo, o‘zingizga bunga ruxsat berish muhimdir. Hech kimga har bir tafsilotni tushuntirish shart emas: qisqa, xotirjam "Menga noqulay," "Men qila olmayman" yoki "Hozir vaqti emas" deyish yetarli. Xushmuomalalik hech qanday bahona yoki uzundan-uzoq hikoya talab qilmaydi. Ba’zida javob berishdan oldin o‘ylab ko‘rish uchun vaqt so‘rashingiz mumkin. Bunday oddiy qadam keyinchalik pushaymon bo‘lish oson bo‘lgan shoshilinch roziliklardan qochishga imkon beradi. Birovni xafa qilish qo‘rquvi eng ko‘p uchraydigan qo‘rquvlardan biri. Ammo shuni yodda tutish kerakki, inson xafa bo‘lishga haqli, sizda esa buning uchun javobgarlikni o‘z zimmangizga olmaslik haqqi bor. Uning hissiyotlari - uning hududi, sizning qarorlaringiz - sizniki. "Yo‘q" deyish befarq bo‘lish degani emas. Bu sizning qo‘llab-quvvatlash chegarangiz qayerdaligini va o‘zini qurbon qilish qayerdan boshlanishini tushunishdir. Chegaralarning paradoksi shundaki, biz ularni ishonch bilan belgilaganimizda, munosabatlar yanada samimiyroq bo‘ladi. Sizni chinakamiga qadrlaydigan odamlar, garchi ularga biroz yoqimsiz bo‘lsa ham, rad javobingizni qabul qilishadi. G‘azab yoki bosim bilan javob beradiganlar ko‘pincha sizni emas, balki siz keltirgan foydani qadrlashadi. "Yo‘q" deyish ko‘nikma bo‘lib, u asta-sekin rivojlanadi. Kichik narsalardan boshlash mumkin: ishda ortiqcha vazifa olmaslik, keraksiz uchrashuvdan voz kechish, holatingizga zid bo‘lgan iltimosga rozi bo‘lmaslik. Endi bu qo‘pollik haqida emas, balki o‘ziga bo’lgan halollik foydasiga tanlov haqida. Asta-sekin ichki tayanch hissi paydo bo‘ladi va aybdorlik hissi tobora pasayadi. Chegaralar san’ati - bu o‘zini, o‘z vaqtini, o‘z istaklarini hurmat qilish san’atidir. Biz har doim "qulay" bo‘lishga majbur emasmiz. Ba’zida biz aytishimiz mumkin bo‘lgan eng samimiy narsa xotirjam, ishonchli va juda ehtiyotkorona "yo‘q"dir. |
|
|
|---|
|
Суюнова Марьям копирайтер ASKLEPIY Group |
|
| |
|---|
|
Пять айтишников, пять вопросов и инсайты, о которых не говорят вслух Beshta IT mutaxassisi, beshta savol va ochiq aytilmaydigan ichki qarashlar |
|
|
|---|
|
Вы когда-нибудь задумывались о том, что за, казалось бы, сухими в общении людьми можно обнаружить невероятные истории, серьезные проблемы и многолетние этапы развития и совершенствования? Если да, то вы точно общались с IT – специалистами: такими загадочными, временами грубыми и очень странными людьми. Многие в настоящее время мечтают попасть в сферу информационных технологий, отправить учиться программированию своих детей. Ведь IT – это гарант высокой зарплаты и перспектив в будущем. Спешу расстроить – это далеко не так. За любой работой и должностью скрывается невероятный труд и длинный путь, который видит далеко не каждый. В этой статье не будет громких фраз про то, какое прекрасное и многообещающее это направление. Здесь будет только правда и реальные пути настоящих людей, которые когда-то попали в компанию ASKLEPIY Group. Пути тернистые, полные испытаний и проблем, временами неприбыльные и очень нервные, но все-таки полные любви к выбранному когда-то делу. Как вы попали в IT? – спросила я и получила совершенно разные, довольно удивительные ответы. Стиль ответов сохранён, ведь каждое слово содержит в себе неповторимый стиль и характер того или иного человека. Михаил Соловьев (CIO ASKLEPIY GROUP, CEO PharmIT, 9 лет стажа в IT): “Очень много любил играть в компьютерные игры, чтобы компьютер не отбирали родители, пришлось научиться зарабатывать на этом деле. Так и попал в IT”. Игорь Федякин (Технический директор PharmIT, 10 лет стажа в IT): “Пришлось себе компуктер собирать из того, что было), а потом еще задумываться о том, как сделать так, чтобы он более или менее работал”. Бекзод Таиров (Delphi-разработчик, 17 лет стажа в IT): “Закрылась фирма Kraft Foods Uzbekistan, в которой работал аналитиком/программистом. Нашёл вакансию в инете, прошёл краткий собес у Павла/Стаса и всё, через неделю уже был на венгерке”. Геннадий Антонов (Delphi-разработчик, 7 лет стажа в IT): “Как ни странно, всё началось с компьютерных игр. Как-то попал в команду, где ребята были связаны с ИТ, в частности, системные администраторы, которые в дальнейшем дали пару сайтов с уроками и позвали на собеседование”. Закир Нажмидинов (Web-разработчик, 13 лет стажа в IT): “Во время учёбы в университете я заметил, что математика и информатика у меня получаются лучше, чем у остальных, несмотря на то, что мы обучались в гуманитарной сфере”. Самый запомнившийся глобальный косяк, совершённый на работе? – этот вопрос был задан с целью показать, что даже у потрясающих специалистов с огромным опытом работы могут случаться различные неприятные ситуации. И всем людям абсолютно одинаково свойственно ошибаться. Михаил Соловьев: “На прошлой работе решили разом обновить категории у всех товаров, в итоге положили сайт на 2 дня, и 2 дня пытались разобраться и восстановить всё в исходное состояние”. Игорь Федякин: “Один раз сотрудник Х изъявил желание подстраховать другого сотрудника, по итогу выполнил работу и сказал, что все четко, а получилось вообще ни разу не чётко. Воскресенье. Вечер. И вся компания утром будет стоять. Пришлось всю ночь разбираться в том, что он там натворил)”. Бекзод Таиров: “Потерялся на месяц)) Забухал, если быть точным. В итоге куча проблем нарисовалась у всей команды”. Геннадий Антонов: “Косяки, думаю, бывают у всех. Но знаю, если я замечал мелкий косяк, то старался исправить его до того, как о нём узнают остальные. Либо пытался исправить его другими руками (:”. Закир Нажмидинов: “Это секрет”. Есть какой-то самый глупый стереотип об IT, который вы слышали? Михаил Соловьев: “Что можно стать ITшником, просто закончив курсы. Каждый раз ко мне обращаются с просьбой устроить племянника или сына, который закончил курсы программирования и теперь это маленький Билл Гейтс”. Игорь Федякин: “Что ITшники – это какие-то задроты с очками, где линзы больше, чем сами очки)”. Бекзод Таиров: “Для меня, наверное, то, что IT для многих – это одна общая профессия, то есть любой язык программирования/технологию/технику ты знать обязан”. Геннадий Антонов: “Наверное, то, что мы – с(т)ранные))) И с чего бы это...”. Закир Нажмидинов: “Что программисты могут “сделать всё одной кнопкой”. Если бы нужно было поменять профессию, кем бы вы стали? Михаил Соловьев: “Никогда не интересовался сменой профессии, но, возможно, занимался бы тюнингом автомобилей. Так как с детства фанатею от автомобилей и считаю, что у автомобилей есть душа”. Игорь Федякин: “Продажником, хоть софта, хоть техно машин)) или новостроек”. Бекзод Таиров: “Путешественником по лесам и озёрам. Только не джунгли/пустыни/океаны. Но это про хобби. Профессия, наверное, предприниматель”. Геннадий Антонов: “Звукорежиссером, музыкантом”. Закир Нажмидинов: “Я бы выбрал направление, связанное с аналитикой или данными - например, Data Science или работу с нейросетями”. Что можете посоветовать тем, кто только хочет попасть в IT? – думаю, многие читатели и, в целом, даже мимо проходящие люди так или иначе задумываются о переквалификации в IT. Возможно, ответы специалистов им будут полезны в будущем. Михаил Соловьев: “Не гонитесь за зарплатами, гонитесь за навыками и опытом. Если вы идете в IT, только потому что там много платят, то Вам будет очень тяжело”. Игорь Федякин: “Подумать о том, что они будут делать в IT, и как они видят свое направление в дальнейшем, любое направление в IT требует того, чтобы ты шел всегда с ним в ногу, иначе технологии, которые ты должен освоить, в итоге освоят тебя”. Бекзод Таиров: “Сейчас слишком сложно, по-моему, войти в IT, слишком обширные знания технологий требует почти каждая ниша. Если только ради денег, то стоит поискать себя сначала в других профессиях”. Геннадий Антонов: “Не бойтесь менять профессию. IT не настолько сложный и страшный, как все думают. Главное – немного упорства в саморазвитии и дисциплины. Не бойтесь спрашивать и казаться глупыми в каких-то вещах. Ну и самое главное – помни: пока ты спишь, враг качается (:”. Закир Нажмидинов: “Нужно быть готовым постоянно учиться и развиваться. Если остановишься, то быстро отстанешь, ведь в IТ каждый день появляется что-то новое. Постоянное обновление знаний – это часть работы.”. Так, в чем же главные инсайты данного интервью? Многие IT-специалисты попали в профессию ненамеренно: либо не имея точной цели заработать кучу денег (как сейчас мечтают многие), либо имея лишь любовь к компьютерам и технике в целом. Каждый специалист понимает, что в работе не могут быть только плюсы, минусов всегда достаточно, и порой даже кажется, что их намного больше. IT-специалисты очень редко рискуют и пускаются во все тяжкие в плане работы. Мы любим стабильность, уверенность в завтрашнем дне и умеренный поток задач. Ну и, разумеется, умеренный поток денег. Любой IT-специалист подтвердит, что недостаточно просто окончить курсы или посмотреть пару видео в интернете, чтобы понять, что он – программист. Гораздо важнее внутренне ощущать себя частью этой профессии, стремиться к развитию, даже спустя 10-20 лет беспрерывной работы. Ты постоянно должен быть на волне, всегда должен стремиться к новым знаниям, приобретению навыков – тогда и только тогда тебя не заменят молодыми кадрами, ведь ты постоянно будешь в курсе новинок и достижений IT-сферы. Каждый человек допускает ошибки. Каждый совершает, казалось бы, необратимые действия. Не нужно бояться того, что ты чего-то не знаешь. Гораздо страшнее для IT-сферы тот факт, что ты скрываешь свое незнание. Развивайся, совершенствуйся, иди в ногу со временем, осваивай новые достижения человечества, изучай все самостоятельно - тогда IT-сфера сама найдет тебя. И главное, знай – универсальных специалистов не существует. Нужно выбрать одну отрасль и идти по этой дороге. И тогда эта дорога в будущем будет успешной. |
|
| Hech o‘ylab ko‘rganmisiz, tashqi ko‘rinishdan kam gap insonlar ortida aql bovar qilmas voqealar, jiddiy muammolar va ko‘p yillik rivojlanish hamda yillar davomida orttirilgan tajribalar yashiringan bo‘lishi mumkinligini? Agar shunday bo‘lsa, siz, albatta, IT-mutaxassislari, ya’ni sirli, ba’zan qo‘pol va juda qiziq odamlar bilan muloqot qilgansiz. Hozirda ko‘pchilik axborot texnologiyalari sohasiga kirishni yoki farzandlarini dasturlash darslariga yuborishni orzu qilmoqda. Axir IT - bu yuqori maosh va kelajakdagi istiqbollarning kafolati-ku. Afsuski, aslida unday emas. Har qanday kasb va lavozim ortida aql bovar qilmaydigan mehnat va mashaqqatli yo‘l yashiringan bo‘lib, buni hamma ham ko‘ravermaydi. Bu maqolada bu yo‘nalish qanchalik go‘zal va istiqbolli ekanligi haqida dabdabali gaplar bo‘lmaydi. Bu yerda faqat haqiqat va bir paytlar ASKLEPIY Group kompaniyasiga kelgan oddiygina odamlarning real yo‘llari haqida bo‘ladi. Bu yo‘llar sinovlar va muammolarga to‘la, ba’zan daromadga ega bo’lmagan va juda asabiy, ammo shunga qaramay bir vaqtlar tanlangan ishga bo‘lgan muhabbatga to‘la. IT sohasiga qanday kirib keldingiz? - deb so‘radim va butunlay har xil, hayratlanarli javoblar oldim. Javoblar uslubi saqlab qolingan, chunki har bir so‘zda u yoki bu shaxsning o‘ziga xos uslubi va xarakteri mujassam. Mixail Solovyov (CIO ASKLEPIY GROUP, PharmIT bosh direktori, IT sohasida 9 yillik tajribaga ega): "Kompyuter o‘yinlarini juda yaxshi ko‘rardim, ota-onam kompyuterni tortib olmasligi uchun shu sohada pul topishni o‘rganishim kerak bo‘ldi. Shunday qilib, IT sohasiga kirib keldim." Igor Fedyakin (PharmIT texnik direktori, IT sohasida 10 yillik tajribaga ega): "O‘zimga kompyuterni bor narsalardan yig‘ishga to‘g‘ri keldi, keyin esa uni qanday qilib oz bo‘lsa-da ishlatish haqida bosh qotirishga majbur bo‘ldim." Bekzod Tairov (Delphi-dasturchi, IT sohasida 17 yillik tajribaga ega): "Men tahlilchi/dasturchi bo‘lib ishlagan Kraft Foods Uzbekistan firmasi yopildi. Internetda bo‘sh ish o‘rni topdim, Pavel/Stasda qisqa muddatli suhbatdan o‘tdim va bir haftadan so‘ng Vengriyada ishlay boshladim." Gennadiy Antonov (Delphi dasturchisi, IT sohasida 7 yillik tajribaga ega): "Qizig‘i shundaki, hammasi kompyuter o‘yinlaridan boshlangan. Bir kuni IT bilan bog‘liq bo‘lgan jamoaga, xususan, tizim ma’murlariga duch keldim. Ular keyinchalik menga darslar bilan bir nechta saytlar berib, suhbatga taklif qilishdi." Yakshanba. Kechqurun. Butun kompaniya ertalab tik turadi. (убрать) Zokir Najmidinov (Veb-dasturchi, IT sohasida 13 yillik tajribaga ega): "Universitetda o‘qiyotganimda, gumanitar yo‘nalishda tahsil olganimizga qaramay, matematika va informatika fanlarini boshqalarga qaraganda yaxshiroq o‘zlashtirayotganimni payqadim." Ish joyida sodir etgan eng esda qolarli global xatoyingiz? - bu savol hatto ulkan ish tajribasiga ega bo‘lgan ajoyib mutaxassislarda ham turli noxush vaziyatlar yuz berishi mumkinligini va barcha odamlarga xato qilish xos ekanligini ko’rsatish maqsadida berilgan. Mixail Solovyov: "Oldingi ishimizda barcha mahsulotlarning toifalarini bir vaqtning o‘zida yangilashga qaror qildik, natijada sayt 2 kunga ishdan chiqdi va 2 kun davomida hamma narsani tushunib, asl holatiga qaytarishga harakat qildik." Igor Fedyakin: "Bir marta X xodimi boshqa xodimni sug‘urtalash istagini bildirdi, natijada ishni bajarib, hammasi ajoyib ekanligini aytdi, lekin aslida hech narsa to‘g‘ri bo‘lmagan ekan. Yakshanba. Kechqurun. Butun kompaniya ertaga ishlay olmay qolishi mumkin edi. U nima qilib qo‘yganini tun bo‘yi tekshirib chiqishga to‘g‘ri keldi)." Bekzod Tairov: "Bir oy yo‘qolib qoldim)) To‘g‘rirog‘i, ichib qoldim. Natijada butun jamoada ko‘plab muammolar paydo bo‘ldi." Gennadiy Antonov: "Xatolar, menimcha, hammada bo‘ladi. Lekin, bilamanki, agar kichik xatoni payqasam, uni boshqalar bilmasidan oldin tuzatishga harakat qilardim. Yoki boshqalarning qo‘li bilan tuzattirishga urinardim (:." Zokir Najmidinov: "Bu sir." IT haqida eshitgan eng ahmoqona stereotipingiz qanday? Mixail Solovyov: "Shunchaki kurslarni tugatish orqali IT mutaxassisi bo‘lish mumkin, degan fikr. Har safar menga dasturlash kurslarini tugatgan va hozirda kichkina Bill Geyts bo‘lgan jiyani yoki o‘g‘lini ishga joylashtirishni so‘rab murojaat qilishadi." Igor Fedyakin: "IT-mutaxassislar - linzalari ko‘zoynakning o‘zidan kattaroq bo‘lgan ko’zoynakli kompyuterchi odamlar, degan fikr)." Bekzod Tairov: "Meningcha, ko‘pchilik uchun IT - bu yagona umumiy kasb, ya’ni har qanday dasturlash tili/texnologiya/texnikani bilishing shart, degan tushuncha." Gennadiy Antonov: "Ehtimol, biz g‘alati odamlarmiz degan fikr))) Buning sababi nima ekan..." Zokir Najmidinov: "Dasturchilar ’bir tugma bilan hamma narsani’ qila oladi, degan fikr." Agar kasbingizni o‘zgartirish kerak bo‘lsa, kim bo‘lardingiz? Mixail Solovyov: "Hech qachon kasbimni o‘zgartirishni o‘ylamaganman, lekin ehtimol avtomobillarni tyuning qilish bilan shug‘ullangan bo‘lardim. Chunki bolaligimdan avtomobillarga ishqibozman va avtomobillarning o‘z joni bor deb hisoblayman." Igor Fedyakin: "Sotuvchi, xoh dasturiy ta’minot, xoh texnika mashinalarini)) yoki yangi qurilishlarni." Bekzod Tairov: "O‘rmonlar va ko‘llar bo‘ylab sayohatchi. Faqat jungli/cho‘llar/okeanlar emas. Lekin bu xobbi haqida. Kasb bo‘yicha esa, ehtimol tadbirkor bo‘lardim." Gennadiy Antonov: "Ovoz rejissyori, musiqachi." Zokir Najmidinov: "Men tahlil yoki ma’lumotlar bilan bog‘liq yo‘nalishni tanlagan bo‘lardim - masalan, Data Science yoki neyron tarmoqlar bilan ishlash." IT sohasiga kirmoqchi bo‘lganlarga nima maslahat bera olasiz? - o‘ylaymanki, ko‘plab o‘quvchilar va umuman olganda, maqolamizni oldidan shunchaki o‘tib ketayotgan odamlar ham IT sohasida kirish haqida o‘ylashadi. Balki mutaxassislarning javoblari ularga kelajakda asqotib qolar. Mixail Solovyov: "Maosh ketidan quvmang, ko‘nikma va tajriba orttiring. Agar siz IT’ga faqat u yerda ko‘p pul to‘lashadi deb kirsangiz, sizga juda qiyin bo‘ladi." Igor Fedyakin: "IT sohasida nima qilishlari va kelajakda o‘z yo‘nalishlarini qanday ko‘rishlari haqida o‘ylashlari kerak. IT sohasidagi har qanday yo‘nalish sizdan doimo u bilan hamnafas bo‘lishni talab qiladi, aks holda siz o‘zlashtirishingiz kerak bo‘lgan texnologiyalar oxir-oqibat sizni o‘zlashtirib oladi." Bekzod Tairov: "Hozir IT sohasiga kirish juda qiyin, menimcha, deyarli har bir yo‘nalish texnologiyalarni juda chuqur bilishni talab qiladi. Agar faqat pul uchun bo‘lsa, avval o‘zingizni boshqa kasblarda sinab ko‘rish kerak." Gennadiy Antonov: "Kasbingizni o‘zgartirishdan qo‘rqmang. IT hamma o‘ylaganchalik murakkab va qo‘rqinchli emas. Asosiysi, o‘z-o‘zini rivojlantirish va intizomda ozgina qat’iyatli bo‘lish. So‘rashdan va ba’zi narsalarda bilimsiz ko‘rinishdan qo‘rqmang. Eng muhimi, esingda bo‘lsin: sen uxlayotganingda, raqibing mashq qilayotgan bo‘ladi (:." Zokir Najmidinov: "Doimiy o‘rganish va rivojlanishga tayyor bo‘lish kerak. Agar to‘xtasangiz, tezda ortda qolasiz, chunki IT’da har kuni yangi narsalar paydo bo‘ladi. Bilimlarni doimiy ravishda yangilab borish ishning bir qismidir." Xo‘sh, ushbu intervyuning asosiy xulosalari nimada? Ko‘plab IT-mutaxassislar bu kasbga tasodifan kirib qolishgan: yo ko‘p pul topish uchun aniq maqsadga ega bo‘lmagan (hozir ko‘pchilik orzu qilganidek), yoki faqat kompyuterlar va umuman texnikaga bo‘lgan qiziqish tufayli. Har bir mutaxassis ishda faqat ijobiy tomonlar emas, salbiy tomonlar ham bo‘lishini tushunadi, ba’zida ular juda ko‘p bo‘lib tuyuladi. IT-mutaxassislar juda kamdan-kam hollarda tavakkal qilishadi va qiyin ishlarga qo‘l urishadi. Biz barqarorlikni, ertangi kunga ishonchni va vazifalarning mo‘tadil oqimini yaxshi ko‘ramiz. Va, albatta, qoniqarli daromadni. Har qanday IT-mutaxassis o‘zining dasturchi ekanligini tushunish uchun shunchaki kurslarni tugatish yoki internetda bir nechta videolarni tomosha qilish yetarli emasligini tasdiqlaydi. O‘zingizni bu kasbning bir qismi sifatida ichki his qilish, hatto 10-20 yillik uzluksiz mehnatdan keyin ham rivojlanishga intilish ancha muhimroqdir. Siz doimo trendda bo‘lishingiz, yangi bilimlar va ko‘nikmalar orttirishga tayyor bo’lishingiz kerak - faqat shundagina sizni yosh kadrlar bilan almashtirib bo‘lmaydi, chunki siz IT sohasidagi yangiliklar va yutuqlardan doimo xabardor bo‘lib turasiz. Har bir inson xatoga yo‘l qo‘yadi. Har bir kishi go‘yo orqaga qaytarib bo‘lmaydigan xatti-harakatlarni amalga oshiradi. Biror narsani bilmasligingizdan qo‘rqmaslik kerak. IT sohasi uchun bilmasligingizni yashirishingiz ancha xavfliroqdir. Rivojlaning, takomillashing, zamon bilan hamnafas bo‘ling, insoniyatning yangi yutuqlarini o‘zlashtiring, barchasini mustaqil ravishda o‘rganing - shunda IT sohasi sizni o‘zi topadi. Eng muhimi, universal mutaxassislar yo‘qligini bilib qo‘ying. Bitta sohani tanlab, shu yo‘ldan borish kerak. Ana shunda bu yo‘l kelajakda muvaffaqiyatli bo‘ladi. |
|
|
|---|
|
Бабалян Карина Борисовна Project Manager PharmIT |
|
| |
|---|
|
БАДы, Питьевой Коллаген и Суперфуды: Тренд или Реальная Польза? BAQlar, ichimlik kollageni va superfudlar: trend yoki haqiqiy foyda? |
|
|
|---|
|
В современном мире забота о здоровье и красоте стала настоящим культом. На этом фоне полки магазинов и страницы в социальных сетях заполонили биологически активные добавки (БАДы), питьевой коллаген и всевозможные суперфуды. Мы видим обещания мгновенного преображения, вечной молодости и неуязвимого иммунитета. Но что стоит за этой популярностью: мимолетный маркетинговый тренд или действительно научно обоснованная польза? - БАДы: Дополнение к Рациону или Замена Питания?
БАДы — это концентраты натуральных или идентичных натуральным биологически активных веществ, предназначенные для употребления одновременно с пищей или введения в состав пищевых продуктов. Аргументы "За" (Реальная Польза): Восполнение Дефицитов: В условиях современной экологии, интенсивного сельского хозяйства и несбалансированного питания многие люди испытывают дефицит ключевых витаминов, минералов (йод, железо, магний) и омега-3 жирных кислот. БАДы могут эффективно восполнять эти пробелы. Поддержка Специфических Состояний: Добавки могут быть полезны в конкретных ситуациях: пробиотики после курса антибиотиков, фолиевая кислота для планирующих беременность, кальций и витамин D для пожилых людей. Аргументы "Против" (Тренд и Риски): "Волшебная Таблетка": Главный риск – иллюзия, что БАД заменит здоровый образ жизни. Добавки не исправят вред от фастфуда, курения и недостатка сна. Недостаток Регулирования: В отличие от лекарств, контроль качества и эффективности БАДов во многих странах менее строг. Состав на упаковке не всегда соответствует реальному. - Питьевой Коллаген: Эликсир Молодости?
Коллаген – это структурный белок, основа соединительной ткани нашего организма (кожи, костей, суставов, связок). С возрастом его выработка снижается, что приводит к морщинам, потере упругости и проблемам с суставами. Реальная Польза: Здоровье Кожи: Несколько исследований показали, что регулярный прием гидролизованного коллагена может улучшить увлажненность и эластичность кожи, а также уменьшить глубину морщин. Поддержка Суставов: Коллаген (особенно II типа) часто используется для уменьшения боли в суставах и поддержания здоровья хрящевой ткани у людей с остеоартритом. - Суперфуды: Природный Маркетинг
Суперфуды (ягоды годжи, семена чиа, спирулина, киноа, асаи) – это продукты растительного происхождения, отличающиеся аномально высокой концентрацией полезных веществ: витаминов, антиоксидантов, клетчатки и минералов. Реальная Польза: Питательная Плотность: Суперфуды действительно являются концентрированным источником полезных веществ. Например, семена чиа богаты омега-3 и клетчаткой, а спирулина — белком и железом. Антиоксидантная Защита: Высокое содержание антиоксидантов (например, в ягодах) помогает бороться с оксидативным стрессом и старением. Разнообразие Рациона: Включение суперфудов помогает разнообразить рацион и сделать его более насыщенным микроэлементами. Скрытая Сторона: Маркетинговая Наценка: Большая часть стоимости суперфудов — это маркетинг. Обычные и доступные продукты, такие как черника, брокколи, орехи и чеснок, часто имеют не меньшую, а иногда и бо́льшую питательную ценность, чем экзотические аналоги. Отсутствие Чуда: Суперфуд — это просто еда. Он не вылечит серьезное заболевание и не заменит полноценное питание, но станет отличным дополнением к нему. Вывод: Здравый Смысл и Научный Подход БАДы, коллаген и суперфуды — это несомненно актуальный тренд, но они не лишены и реальной пользы. Помните: - Приоритет: В основе здоровья всегда лежит сбалансированное питание, достаточный сон, физическая активность и минимизация стресса. Ни одна добавка не заменит этого.
- Лаборатория: Не начинайте принимать БАДы по совету блогера. Начните с анализа крови и консультации с врачом или нутрициологом, чтобы выявить реальные дефициты.
- Качество: Выбирайте продукты от проверенных производителей с сертификатами. Для коллагена ищите форму гидролизованных пептидов.
Суперфуды, БАДы и коллаген — это мощные инструменты для поддержания здоровья и красоты, но только в руках, вооруженных знаниями и здравым смыслом. |
|
| Zamonaviy dunyoda sog‘liq va go‘zallikka e’tibor berish haqiqiy kultga aylandi. Shu sababli do‘kon vitrinalari va ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalar biologik faol qo‘shimchalar (BAQ), ichimlik kollageni va turli xil superfudlar bilan to‘lib-toshdi. Biz bir zumda o‘zgarish, abadiy yoshlik va mustahkam immunitet va’dalarini ko‘ryapmiz. Ammo bu mashhurlik ortida nima turibdi: o‘tkinchi marketing trendi yoki haqiqatan ham ilmiy asoslangan foyda? - BAQlar: Ratsionga qo‘shimchami yoki oziq-ovqat o’rnida?
BAQlar - tabiiy yoki tabiiyga o‘xshash biologik faol moddalarning konsentratlari bo‘lib, ovqat bilan birga iste’mol qilish yoki oziq-ovqat mahsulotlari tarkibiga qo‘shish uchun mo‘ljallangan. "Foydasiga" argumentlar (Haqiqiy foyda): Tanqislikni bartaraf etish: Zamonaviy ekologiya, intensiv qishloq xo‘jaligi va nomuvozanatli ovqatlanish sharoitida ko‘pchilik asosiy vitaminlar, minerallar (yod, temir, magniy) va omega-3 yog‘ kislotalari yetishmasligini his qilmoqda. BAQlar bu kamchiliklarni samarali to‘ldirishi mumkin. Maxsus holatlarni qo‘llab-quvvatlash: Qo‘shimchalar muayyan vaziyatlarda foydali bo‘lishi mumkin: antibiotiklar kursidan so‘ng probiotiklar, homiladorlikni rejalashtirayotganlar uchun folat kislotasi, keksalar uchun kalsiy va D vitamini. "Zarariga" argumentlar (Trend va xavflar): "Sehrli dori" illuziyasi: Asosiy xavf - BAQ sog‘lom turmush tarzining o‘rnini bosadi degan xomxayol. Qo‘shimchalar fastfud, chekish va uyqusizlik zararini bartaraf etmaydi. Nazoratning yetishmasligi: Dorilardan farqli o‘laroq, ko‘plab mamlakatlarda BAQlarning sifati va samaradorligini nazorat qilish unchalik qat’iy emas. Qadoqdagi tarkib har doim ham haqiqiy tarkibga mos kelmaydi. - Ichimlik kollageni: Yoshlik eliksirimi?
Kollagen - bu strukturaviy oqsil, tanamizning biriktiruvchi to‘qimalari (teri, suyaklar, bo‘g‘imlar, paylar) asosi. Yosh o‘tishi bilan uning ishlab chiqarilishi kamayadi, bu esa ajinlar paydo bo‘lishiga, elastiklikning yo‘qolishiga va bo‘g‘imlar bilan bog‘liq muammolarga olib keladi. Haqiqiy foyda: Teri salomatligi: Bir nechta tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, gidrolizlangan kollagenni muntazam qabul qilish terining namligini va elastikligini yaxshilashi, shuningdek, ajinlar chuqurligini kamaytirishi mumkin. Bo‘g‘imlarni qo‘llab-quvvatlash: Kollagen (ayniqsa II turdagi) ko‘pincha osteoartrit bilan og‘rigan odamlarda bo‘g‘im og‘rig‘ini kamaytirish va tog‘ay to‘qimalarini sog‘lom saqlash uchun qo‘llaniladi. - Superfudlar: Tabiiy marketing
Superfudlar (godji mevalari, chia urug‘lari, spirulina, kinoa, asai) - foydali moddalar: vitaminlar, antioksidantlar, tolalar va minerallarning g‘ayritabiiy yuqori konsentratsiyasi bilan ajralib turadigan o‘simlik mahsulotlaridir. Haqiqiy foyda: Ozuqaviy zichligi: Superfudlar haqiqatan ham foydali moddalarning konsentrlangan manbaidir. Masalan, chia urug‘i omega-3 va tolalarga, spirulina esa oqsil va temirga boy. Antioksidant himoya: Antioksidantlarning yuqori miqdori (masalan, rezavor mevalarda) oksidlanish stressi va qarish bilan kurashishga yordam beradi. Ratsionning xilma-xilligi: Superfudlarni qo‘shish ratsionni xilma-xillashtirishga va uni mikroelementlarga boyitishga yordam beradi. Yashirin tomon: Marketing ustamasi: Superfudlar narxining katta qismi marketingdir. Chernika, brokkoli, yong‘oq va sarimsoq kabi oddiy va arzon mahsulotlar ko‘pincha ekzotik o‘xshashlaridan kam bo‘lmagan, ba’zan esa ko‘proq ozuqaviy qiymatga ega. Mo‘jiza emasligi: Superfud - bu shunchaki ovqat. U jiddiy kasallikni davolamaydi va to‘laqonli ovqatlanishning o‘rnini bosmaydi, lekin unga ajoyib qo‘shimcha bo‘ladi. Xulosa: Sog‘lom fikr va ilmiy yondashuv BAQlar, kollagen va superfudlar, shubhasiz, dolzarb trend, ammo ular haqiqiy foydadan ham xoli emas. Yodda tuting: - Ustuvorlik: Salomatlik asosida har doim muvozanatli ovqatlanish, yetarlicha uxlash, jismoniy faollik va stressni kamaytirish yotadi. Hech qanday qo‘shimcha bularning o‘rnini bosa olmaydi.
- Laboratoriya: Bloger maslahati bilan BAQ qabul qilishni boshlamang. Qon tahlili va haqiqiy yetishmovchiliklarni aniqlash uchun shifokor yoki nutritsionist bilan maslahatlashishdan boshlang.
- Sifat: Ishonchli sertifikatga ega ishlab chiqaruvchilarning mahsulotlarini tanlang. Kollagen uchun gidrolizlangan peptidlar shaklini qidiring.
Superfudlar, biologik faol qo‘shimchalar va kollagen sog‘liq va go‘zallikni saqlash uchun kuchli vositalardir, ammo faqat bilim va sog‘lom fikr bilan qo’llangan hollardagina. |
|
|
|---|
|
Малика Фазилова HRD COSMOTRADE |
|
| |
|---|
|
Статьи в данной газете являются отображением личных мнений авторов. Пунктуация и орфография отредактированы PR-отделом. Техническая и моральная поддержка выпуска номера ASKLEPIY Times от: руководителя отдела онлайн-аптеки OXYmed Go, инспектора по кадрам ZAMONA RANO Джамаловой Гузал, директора по логистике NIKA PHARM Джаббарова Шерзода, руководителя T&D ASKLEPIY Group, HRD ASKLEPIY Distribution Алиевой Нигоры, проджект-менеджера PharmIT Бабалян Карины, HRD Cosmotrade Фазиловой Малики, маркетолога ASKLEPIY Group Суюновой Марьям и CPRO ASKLEPIY Group Екатерины Доронкиной. |
|
|
|---|
|
© Copyright ASKLEPIY Group, 2022, McY8lrK9ea2kaJge455q8cTQeQ4LQn0VwSduhxUSVeKFmGPW • |
|
Вы получили данную рассылку, так как являетесь клиентом или подписчиком McY8lrK9ea2kaJge455q8cTQeQ4LQn0VwSduhxUSVeKFmGPW. Отказаться от рассылки |
|
|
|---|
|
|
|